การพยาบาลทารกคลอดก่อนกำหนดและทารกแรกเกิดที่มีปัญหา

การพยาบาลทารกคลอดก่อนกำหนดและทารกแรกเกิดที่มีปัญหา

แนวคิด

1. การป้องกันและแก้ไขปัญหาการสูญเสียความร้อน

ทารกคลอดก่อนกำหนดยังมีพัฒนาการของระบบประสาทไม่ดีโดยเฉพาะศูนย์กลางควบคุมความร้อนในสมองส่วนไฮโปธางามัส (Hypothalamus) ทารกมีพื้นผิวกายมากเมื่อเทียบสัดส่วนกับน้ำหนักตัวทำให้สูญเสียความร้อนจากร่างกายได้มาก มีไขมันใต้ผิวหนังน้อย แหล่งผลิตความร้อน เช่น หัวใจ ตับมีขนาดเล็ก พัฒนาการของกล้ามเนื้อยังไม่ดีไม่ค่อยมีการเคลื่อนไหว ทำให้เมตาโบลิคแอคทิวิตี้ (Metabolic activity) มีน้อย แนวทางการดูแลที่สำคัญคือการเข้าใจถึงสภาวะการเปลี่ยนแปลงและภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นแก่ทารกเห็นความสำคัญและช่วยปรับสภาพแวดล้อมเพื่อช่วยเหลือให้ทารกพัฒนาในระบบควบคุมอุณหภูมิของร่างกายให้สมบูรณ์

2. การช่วยให้หายใจได้อย่างสม่ำเสมอ

ทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยจะพบปัญหาการหายใจลำบากหรือหยุดหายใจบ่อยที่สุด ลักษณะการหายใจของทารกจะไม่สม่ำเสมอจะเป็นแบบเพอริโอดิค บรีตติ้ง(Periodic breathing) แนวทางการดูแลที่สำคัญคือการหาวิธีกระตุ้นที่เหมาะสม การป้องกันและช่วยเหลือทารกเมื่อหยุดหายใจ

3. การช่วยให้ได้รับอาหารอย่างเพียงพอ

ทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยควรได้รับอาหารภายหลังเกิด 6-12 ชั่วโมงเพื่อป้องกันภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ภาวการณ์ขาดน้ำ และภาวะตัวเหลือง ทารกจะเติบโตได้ดีเพียงใดขึ้นกับความสามารถของผู้ให้การรักษาพยาบาลที่จะเลือกสรรอาหาร วิธีการให้อาหารและระยะเวลาการให้อาหารอย่างเหมาะสมตั้งแต่ระยะเริ่มแรก

4.การป้องกันการติดเชื้อ

ทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยมีความต้านทานต่อเชื้อน้อยอยู่แล้วทั้งที่ผิวหนัง เยื่อบุต่างๆ บางและถูกทำลายได้ง่าย โอกาสที่เชื้อโรคจะเข้าสู่ร่างกายจึงง่ายกว่าเด็กโต สารภูมิคุ้มกันและการสร้างภูมิคุ้มกันโรคต่างๆ ยังไม่สมบูรณ์ ยิ่งทำให้มีโอกาสติดเชื้อได้มากขึ้น ดังนั้นจึงต้องระวังป้องกันการติดเชื้อเป็นพิเศษสำหรับทารกที่เกิดก่อนกำหนด

5.การกระตุ้นประสาทสัมผัส

ธรรมชาติของทารกต้องการการพักผ่อน เพื่อสงวนพลังงานสำหรับการเจริญเติบโต ป้องกันน้ำตาลในเลือดต่ำ ป้องกันการติดเชื้อ การรักษาระดับอุณหมิในร่างกายให้คงที่ จึงต้องวางแผนเกี่ยวกับช่วงเวลาในการให้การพยาบาลเพื่อให้ทารกได้พักมากที่สุด และขณะเดียวกันทารกต้องการการกระตุ้นประสาทสัมผัสทั้งห้าเพื่อเป็นการช่วยกระตุ้นพัฒนาการและการเจริญเติบโตด้วย