ชีวะสำหรับน้องๆที่เตรียมสอบคณะสายแพทย์

ลำดับตอนที่ #24 : hirudin : สารกันเลือดแข็งตัวจากปลิงดูดเลือด

เมื่อถูกปลิงดูดเลือดกัด เลือดจากแผลมักจะหยุดช้า เพราะในน้ำลายของปลิงดูดเลือดนั้นมีสารชื่อ hirudin ซึ่งมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร
1. ยับยั้งการทำงานของ thrombin
2. ยับยั้งการทำงานของ fibrinogen
3. ยับยั้งการทำงานของ vitamin K
4. ยับยั้งการทำงานของ calcium ion


เฉลย คำตอบคือข้อ 1. คับ สำหรับสาร hirudin ในน้ำลายของปลิงดูดเลือด (ไฟลัม Annelida , คลาส Hirudineae) มีฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของสาร thrombin โดยตรง (direct thrombin inhibitor)
     สำหรับหน้าที่ของ thrombin คือ กระตุ้นการเปลี่ยนโปรตีน fibrinogen ให้เป็นเส้นใย fibrin
***จริงๆแล้ว สารกันเลือดแข็งที่สำคัญทางการแพทย์มากกว่าและน้องควรจะต้องรู้จักคือ heparin ซึ่งเป็นสารกันเลือดแข็งตามธรรมชาติที่ร่างกายสร้างขึ้นมา (natural anticoagulant) โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่ปอดและตับ รวมถึงเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด basophil ด้วย
     คุณสมบัติของสาร heparin คือมันจะไปยับยั้งการทำงานของปัจจัยในการแข็งตัวของเลือด (clotting factor) หลายชนิดรวมถึง thrombin ด้วย
     ในทางการแพทย์เราจะให้สาร heparin กับคนไข้ในรูปยาฉีด ไม่มียากิน เพราะโมเลกุลของสารใหญ่ ดูดซึมไม่ได้ทางทางเดินอาหาร
     heparin ไม่ผ่านรก จึงปลอดภัยสำหรับหญิงตั้งครรภ์