แม่กาเผือก

ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 

ทำรังอยู่ที่ต้นมะเดื่อ ฝั่งแม่น้ำคงคาอันเป็นธรรมชาติสถาน

อยู่มาวันหนึ่ง พญากาเผือกออกไปหากินถิ่นแดนไกล

ไปถึงสถานที่แห่งหนึ่งอันอุดมสมบูรณ์

แม่กาเผือกเพลินหากินอาหารจนมืดค่ำ

เกิดลมพายุพัดกระหน่ำทั่วไปหมด จึงหลงอยู่ในบริเวณสถานที่นั้นหนึ่งคืน

จนเช้าจึงรีบถลาบินกลับที่พัก

แต่ปรากฎว่าต้นมะเดื่อที่ทำรังอยู่ ถูกพายุพัดหักลงไปในแม่น้ำ

แม่กาเผือกตกใจ รีบบินถลาหาลูก แต่หาเท่าไหร่ก็ไม่พบ

ด้วยความเศร้าโศกเสียใจ ในที่สุดก็สิ้นใจตายอย่างน่าสงสาร

ด้วยอานิสงฆ์ที่มีความเมตตารักลูกอันบริสุทธิ์

พระโพธิสัตว์ได้ทรงปฏิสนธิเกิดในครรภ์แม่พญากาเผือก ถึง 5 พระองค์

จึงเป็นกุศลหนุนส่งให้แม่กาพญาเผือกไปจุติยังแดนพรหมโลกชั้นสุทธาวาส

พระโพธิสัตว์ทั้ง 5 ออกบวชเป็นฤาษีและสำนึกบุญคุณอันใหญ่หลวงของแม่กาเผือก 

จึงน้อมนมัสการผู้เป็นแม่ กราบขอสัญลักษณ์อนุสรณ์ผู้บังเกิดเกล้าไว้บูชา

ได้มาเป็นผ้าฝ้ายตีนกาเป็นสัญลักษญ์ของแม่กาเผือกให้แก่ลูกฤาษีทั้ง 5

ไว้ใช้เป็นประทีปจุดบูชาทุกวันพระ 

และต่อมาได้กลายเป็นประเพณีจุดประทีปตีนกาบูชาแม่กาเผือก...📖