เสือ

เสือ Tiger

สัตว์กลุ่มเสือในปัจจุบันจัดอยู่ในวงศ์ฟีลิดี (Felidae) จำแนกเป็น 4 สกุล คือ
แพนเทอรา (Panthera)
ฟีลิส (Felis) 
นีโอฟีลิส (Neofelis) 
อาชินดอนิกซ์ (Acinonyx) 

เสือสกุลแพนเทอรา เป็นเสือขนาดใหญ่ที่คำรามได้ เพราะมีเส้นเอ็นหรือสายเสียงพิเศษเสือในสกุลนี้ได้แก่ สิงโต เสือโคร่ง เสือดาว เสือจากัวร์ (Jaguar) และเสือดาวหิมะ (Snow Leopard) สำหรับเสือดาวหิมะเป็นเสือใหญ่ก็จริงแต่คำรามไม่ได้ บางคนจึงจัดเสือดาวหิมะไว้อีกสกุลหนึ่งเรียกว่า อันเชีย (Uncia) เนื่องจากเสือสกุลแพนเทอราเป็นเสือขนาดใหญ่ เหยื่อของมันจึงเป็นสัตว์กินพืชขนาดใหญ่ด้วย แต่บางครั้งมันก็กินซากสัตว์ สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็ก นก หรือแม้แต่แมลง
เสือสกุล ฟีลิส ขนาดเล็กที่สุดในบรรดาเสือทุกสกุล เสือสกุลนี้คำรามไม่ได้แต่ส่งเสียงขู่ได้ เช่น แมวดาว แมวป่า เสือไฟ เป็นต้น
เสือสกุลนีโอฟีลิส เป็นเสือขนาดกลางและคำรามไม่ได้ มีเพียง 1 ชนิด คือ เสือลายเมฆ  
เสือสกุลอาซินโอนิกซ์ ก็มีเพียงชนิดเดียวเช่นกัน คือ เสือชีต้า (Cheetah) สัตว์บกที่วิ่งเร็วที่สุดในโลก

ชื่อวิทยาศาสตร์  Panthera tigris

ขนาด    หัวถึงลำตัว   168 - 227 เซนติเมตร
              หาง              94 - 118 เซนติเมตร
              น้ำหนัก        180 - 245 กิโลกรัม

รูปร่างลักษณะ
เสือโคร่งเป็นเสือขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดาเสือ ลำตัวมีสีเทาแกมเหลืองหรือน้ำตาลอมเหลือง แต่ละตัวจะมีลายแถบปรากฎบนหลังและด้านข้างของลำตัวต่างกัน ขนใต้ท้อง คาง และคอ เป็นสีขาว ขนเหนือตาสีขาวและมีแถบสีดำ หางมีแถบดำเป็นบั้งๆ ตั้งแต่โคนหางถึงปลายหาง ไม่เคยมีรายงานเสือโคร่งดำ แต่มีรายงานเสือโคร่งเผือก เสือโคร่งตัวผู้ขนาดใหญ่อาจมีขนาดน้ำหนักมากกว่า 300 กิโลกรัม

ถิ่นที่อยู่
มีการกระจายจากแถบไซบีเรียถึงทะเลสาบแคสเปียน อินเดีย เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ หมู่เกาะสุมาตรา หมู่เกาะชวา และแถบบาหลี แต่ไม่เคยมีรายงานการพบเสือโคร่งบนเกาะบอร์เนียว

พฤติกรรม
เสือโคร่งชอบอาศัยใกล้แหล่งน้ำหรือที่มีร่มเงาให้หลบแสงแดด เพราะมันไม่ชอบอากาศร้อน เสือโคร่งจึงมักอาศัยในป่าทึบอากาศเย็นและใช้พักผ่อนได้ในเวลากลางวัน เสือโคร่งชอบอาบน้ำและว่ายน้ำ ในวันที่มีอากาศร้อน เสือโคร่งใช้เวลาหลายชั่วโมงในแอ่งน้ำ เสือโคร่งไม่ชอบปีนต้นไม้  แต่ก็ปีนได้ ถ้าจำเป็น
         เสือโคร่งออกล่าเหยื่อตอนเย็นและล่าทุกอย่างที่กินได้ ตั้งแต่ปลา เต่า เม่น หรือแม้แต่เสือโคร่งด้วยกันเอง ในประเทศไทย เสือโคร่งชอบล่าหมูป่าและกวางเป็นอาหาร เสือโคร่งจะไล่เหยื่อประมาณ 10-20 เมตรแล้วจึงเข้าตะครุบเหยื่อจากทางด้านหลังหรือด้านข้าง เสือโคร่งเริ่มกินเหยื่อตรงสะโพกก่อน ตามปกติมันต้องการอาหารวันละประมาณ 6-7 กิโลกรัม
        เสือโคร่งที่อายุมาก เจ็บป่วยหรือบาดเจ็บ ถ้าเกิดได้ลองกินคนแล้วอาจติดใจ เพราะสามารถล่าและฆ่าได้ง่าย แต่ตามธรรมชาติ เสือโคร่งไม่ชอบเข้าใกล้คน
         เสือโคร่งชอบอยู่สันโดษ ไม่ค่อยพบว่าอยู่เป็นคู่ ถ้าพบเป็นกลุ่มก็จะเป็นแม่เสือโคร่งและลูกๆ ในฤดูผสมพันธุ์ เสือโคร่งตัวเมียจะส่งเสียงร้องดังและบ่อย เสือโคร่งใช้เวลาตั้งครรภ์ประมาณ 100-105 วัน ออกลูกครั้งละ 1- 5 ตัว แม่เสือโคร่งเลี้ยงลูกประมาณ 2 ปี โดยลูกตัวเมียจะอยู่นานกว่าลูกตัวผู้

8สายพันธุ์เสือโคร่งที่มีอยู่ทั่วโลก

โดยทั่วไปเสือโคร่งในทุกพื้นที่ มีลักษณะรูปร่างและสีขนคล้ายคลึงกัน แต่ในรายละเอียดปลีกย่อยแล้วมีความแตกต่างกันบางประการ จนสามารถแยกกลุ่มประชากรของเสือโคร่งในถิ่นต่างๆ เป็นชนิดย่อย (Subspecies)
  ได้ 8 ชนิด คือ  
1. Bali tiger (Panthera tigris balica)   สายพันธุ์บาหลี
2. Javan tiger (Panthera tigris sondaica)  สายพันธุ์ชวา
3. Caspian tiger (Panthera tigris virgata)  สายพันธุ์แคสเปียน
4. Indo-chinese tiger (Panthera tigris corbetti) สายพันธุ์อินโด-ไชนีส
5. Royal Bengal tiger (Panthera tigris tigris)  สายพันธุ์เบงกอล
6. Siberian tiger (Panthera tigria altaica)  สายพันธุ์ไซบีเรียน
7. South China tiger (Panthera tegris amoyensis)  สายพันธุ์เซ้าท์ไชน่า
8. Sumatran tiger (Panthera tigris sumatrae)  สายพันธุ์สุมาตรา

ความแตกต่าง  เสือโคร่งทั้ง 8 ชนิดแตกต่างกันที่ขนาด สี และลักษณะลายเสือโคร่งที่มีขนาดใหญ่ที่สุดคือ Sumatran tiger ขนาดเล็กที่สุดคือ Bali tiger เสือโคร่งซึ่งอยู่ค่อนไปทางตอนเหนือของโลกมีสีอ่อนกว่าชนิดซึ่งอยู่ค่อนมาทางตอนใต้ เช่น Siberian tiger มีสีอ่อนที่สุด Bali tiger มีสีเข้มที่สุด เป็นต้น  

เสือโคร่งแต่ละชนิดมีจำนวนเส้นลายแตกต่างกัน เช่น South China tiger และ Indo-chinese tiger มีจำนวนเส้นลายมากขึ้นตามลำดับ Bali tiger Javan tiger และ Sumatran tiger เสือโคร่งทั้ง 3 ชนิดนี้พบอาศัยอยู่บนเกาะและมีลักษณะปลีกย่อยอื่นๆ เช่น ความยาวขน ลักษณะลายที่ปรากฏบนร่างกาย สัดส่วนกะโหลก ฯลฯ ต่างจากเสือโคร่งชนิดอื่นด้วย  

ปัจจุบัน Bali tiger Caspian tiger และ Javan tiger ได้สูญพันธุ์ไปแล้ว สำหรับชนิดของเสือโคร่งในเมืองไทยคือ Indo-chinese tiger

3 สายพันธุ์เสือโคร่งที่สูญพันธุ์แล้ว

Caspian tiger เคยมีถิ่นที่อยู่บริเวณ อาฟกานิสถาน อิหร่าน ตุรกี มองโกเลีย และตอนกลางเขตเอเชียของรัสเซีย สายพันธุ์แคสเปียนนี้ คาดว่า สูญพันธุ์ไปแล้วตั้งแต่ปี พ.ศ.2493

Javan tiger เคยมีถิ่นที่อยู่ในเกาะชวา ประเทศอินโดนีเซีย สายพันธุ์ชวานี้ เคยมีคนเห็นครั้งสุดท้าย เมื่อปี พ.ศ. 2515

Bali tiger เคยมีถิ่นที่อยู่ในเกาะบาหลี อินโดนีเซีย ปัจจุบันนี้ก็สูญพันธุ์ไปแล้ว

เสือโคร่งที่ยังเหลืออยู่
1. Bengal Tiger สายพันธุ์เบงกอล
2. Indochinese Tiger สายพันธุ์อินโดไชนีส
3. South China Tiger สายพันธุ์เซ้าท์ไชน่า
4. Siberian Tiger สายพันธุ์ไซบีเรียน
5. Sumatran Tiger สายพันธุ์สุมาตรา

1.สายพันธุ์เบงกอล Bengal Tiger
  แทบจะทั้งหมดของเสือโคร่งสายพันธุ์นี้ มีถิ่นอาศัยในอินเดีย มีบางส่วนอาศัยในเนปาล บลังคลาเทศ ภูฏาณ และตะวันตกของพม่า
เพศผู้ มีความยาว หัวถึงหาง ประมาณ 2.9 เมตร(9.5 ฟุต) หนักประมาณ 220 กก.
เพศเมีย  ยาว 2.5 เมตร (8 ฟุต) หนักประมาณ 140 กก.

2.สายพันธุ์อินโดไชนีส Indo-chinese Tiger
มีถิ่นฐานอยู่ ในป่าเมืองไทย พม่า ลาว กัมพูชา เวียตนาม และทางตอนใต้ของจีนสายพันธุ์นี้ มีลักษณะคล้ายกับสายพันธุ์เบงกอลมาก แต่จะเล็ก สั้น และสีเข้มกว่าริ้วดำบนตัว ก็จะแคบกว่าสายพันธุ์เบงกอล
เพศผู้ มีความยาว หัวถึงหางประมาณ 2.7 เมตร(9 ฟุต) หนักประมาณ 180 กก.
เพศเมีย ยาวประมาณ 2.4 เมตร (8 ฟุต) หนักประมาณ 115 กก.(250ปอนด์)

3. สายพันธุ์เซ้าท์ไชน่า South China
  มีถิ่นฐานอยู่ทางภาคกลางและตะวันออกของจีนปัจจุบันสายพันธุ์นี้อยู่ในสภาพใกล้สูญพันธุ์มากที่สุด ในบรรดา 5 สายพันธุ์ที่เหลือไม่มีให้เห็นในสภาพป่าธรรมชาติแล้ว ส่วนใหญ่ที่เหลืออยู่ จะอยู่ในสวนสัตว์ในจีน
เพศผู้ มีความยาวหัวถึงหางประมาณ 2.5 เมตร(8ฟุต) หนักประมาณ 150 กก.
เพศเมีย ยาวประมาณ 2.3 เมตร(7.5 ฟุต) หนักประมาณ 110 กก.

 4.สายพันธุ์ไซบีเรียน Siberian Tiger      
  มีถิ่นฐานอยู่ทางตะวันออกของรัสเซียแทบทั้งหมด มีส่วนน้อยมากที่พบทางเหนือของจีนและทางเหนือของเกาหลีเหนือ เสือโคร่งสายพันธุ์นี้มีขนาดใหญ่ที่สุด แต่สีและริ้วจะซีดกว่าสายพันธุ์อื่นริ้วพาดตัวจะออกสีน้ำตาลมากว่าสีดำและริ้วห่างหรือกว้างกว่าสายพันธุ์อื่นขนตรงอกจะขาว มีขนยาวและหนา โดยเฉพาะรอบคอ
เพศผู้ มีความยาวหัวถึงหางประมาณ 3.3 เมตร(10.9ฟุต) หนักประมาณ 300 กก.
เพศเมีย ยาวประมาณ 2.6 เมตร หนักประมาณ 167 กก.

5.สายพันธุ์สุมาตรา Sumatran Tiger
  พบอยู่เฉพาะเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซียเท่านั้น เป็นสายพันธุ์เสือโคร่งที่เล็กที่สุด และมีสีเข้มมากที่สุด ริ้วสีดำกว้างและชิดกัน บางทีริ้วเป็นคู่ ต่างจากสายพันธุ์ไซบีเรียนมาก
เพศผู้ มีความยาวหัวถึงหางประมาณ 2.4 เมตร มีน้ำหนักประมาณ 120 กก.
เพศมี ยาวประมาณ 2.2เมตร หนักประมาณ 90 กก.

เสือมีกล้ามเนื้อแข็งแรง หัวค่อนข้างกลมร่างกายคล่องแคล่วปราดเปรียว สามารถย่อง วิ่งไล่ และจู่โจมเข้าหาเหยื่ออย่างรวดเร็ว ใช้เท้าหน้าจับเหยื่อ เท้าหน้า 5 นิ้ว หัวแม่เท้าเล็กและอยู่สูงกว่านิ้วอื่น ๆ

ปัจจุบันนี้เสือใกล้จะสูญพันธุ์ เพราะอาหารในธรรมชาติเริ่มลดน้อยลง จากการที่ป่าถูกทำลายลงเรื่อย ๆ โดยทั่วไป เสือโคร่งหนึ่งตัวใช้พื้นที่หากินซึ่งเป็นที่ราบประมาณ 100 ตารางกิโลเมตร ปัจจุบันในบ้านเราคงเหลือผืนป่าขนาดนี้อยู่ไม่กี่แห่งที่เสือจะอาศัยหากินได้
เสือเป็นสัตว์ที่หากินตัวเดียว ไม่ได้อยู่เป็นคู่นอกจากฤดูผสมพันธุ์ นักวิจัยจากศูนย์เพาะเลี้ยงเคยเฝ้าดูเสือในฤดูผสมพันธุ์ พบว่าเสือตัวผู้จะขึ้นคร่อมตัวเมียวันละประมาณ 100 ครั้ง หรือทุกๆ15 นาที เสือตัวผู้จะมีน้ำเชื้อมากเพราะเสือกินเนื้อเป็นอาหาร จึงสามารถผลิตน้ำเชื้อที่มีส่วนประกอบเป็นโปรตีนได้เพียงพอ

ศัตรูของเสือ 
 เสือมีอาวุธร้ายสำหรับต่อสู้กับศัตรู ซึ่งนอกจากการใช้เขี้ยวคมกัดแล้ว เสือยังใช้สองขาหน้าตบศัตรูได้อย่างรวดเร็วและรุนแรงสร้างความเจ็บปวดแก่ศัตรูด้วยกรงเล็บแหลมคม

เสือมีศัตรูในธรรมชาติ เช่น เสือด้วยกันเอง หมี เป็นต้น สัตว์ชนิดหนึ่งที่ไม่กลัวเสือคือ หมูป่าโทน ซึ่งเป็นหมูป่าขนาดใหญ่โทน มีเขี้ยวโง้ง หมูป่าโทนไม่กลัวเสือและเสือก็หาโอกาสล่าหมูป่าโทนเป็นเหยื่อได้ยาก เพราะหมูป่าโทนดุร้าย มีเขี้ยวน่ากลัวเป็นอาวุธและว่องไวพอ ๆ กับเสือ เมื่อหมูป่าโทนถูกเสือล่า มันจะไม่หนี แต่จะเข้าต่อสู้กับเสือ หมูป่าโทนขนาดใหญ่ ๆ แม้เสือโคร่งก็ล่ามันลงยาก  

นอกจากหมูป่าโทนแล้ว สุนัขป่าก็ไม่หนีและกลับต่อสู้กับเสือเช่นกัน จนเสือไม่อยากตอแยด้วย ถ้าป่าใดมีสุนัขป่าอยู่ เสือจะไปหากินในแหล่งอื่น เรื่องนี้อาจเป็นความจริง เนื่องจากสุนัขป่าหากินเป็นฝูง การที่เสือตัวเดียวจะเล่นงานสัตว์กินเนื้อฝูงหนึ่งจึงไม่ใช่เรื่องง่าย และตามธรรมชาติสัตว์ป่าก็ไม่อยากต่อสู้กันอยู่แล้ว โดยเฉพาะสัตว์ผู้ล่าด้วยกันเอง  

คนส่วนใหญ่มักเข้าใจว่าเสือกับช้างเป็นศัตรูกัน เรื่องนี้ไม่เป็นความจริงนัก โดยปกติ เสือกับช้างต่างตัวต่างอยู่ ไม่อยากเผชิญหน้ากันมากกว่า เสือไม่อยากสู้กับช้าง เนื่องจากขนาดที่ใหญ่โตและหนังที่หนา แต่ก็มีรายงานว่าเสือโคร่งสู้กับช้างได้เช่นกัน ส่วนใหญ่เสือชอบเล่นงานลูกช้างมากกว่าบางครั้งเสือก็ถูกแม่ช้างฆ่าเพื่อป้องกันลูกของมัน นอกจากนี้ เสืออาจตายเพราะต่อสู้เพื่อแย่งชิงตัวเมีย แต่พบได้น้อยครั้ง สาเหตุที่เสือตายตามธรรมชาติมากที่สุดคือ พยาธิและโรคติดเชื้อจากบาดแผล เชื้อโรคตัวเล็กซึ่งมองไม่เห็นจึงเป็นศัตรูในธรรมชาติที่ฆ่าเสือจ้าวป่าลงได้  

อย่างไรก็ตาม ศัตรูหมายเลขหนึ่งของเสือก็คือมนุษย์นี่เองในอดีตมนุษย์ล่าเสือเป็นเกมกีฬาและสร้างความภูมิใจที่สามารถพิชิตสัตว์ซึ่งทรงพลังอำนาจประดุจจ้าวป่า แต่ปัจจุบัน มนุษย์ล่าเสือเพื่อเอาหนัง กระดูก และอวัยวะของเสือมาขาย นอกจากนี้ยังล่าสัตว์ที่เป็นเหยื่อของเสือและทำลายป่าธรรมชาติอันเป็นถิ่นอาศัยของเสือด้วยการกระทำเหล่านี้ของมนุษย์ล้วนคุกคามต่อชีวิตและอนาคตของเสือเป็นอย่างยิ่ง
 
เสือสั่งป่า
 เสือเป็นสัตว์หวงถิ่น  พรานสมัยก่อนเชื่อว่าเสือใหญ่เมื่อย้ายที่อยู่ที่ชั่วคราว  จะแผดสิงหนาทคำรนร้องและคำรามก้องป่าเป็นเวลานาน  การกระทำเช่นนี้เป็นการกันมิให้สัตว์อื่นหรือเสือด้วยกัน เข้าไปอาศัยป่าหรือถ้ำเดิมของมันพรานไพรจึงเรียกเสียงคำรามของเสือนี้ว่า เสือสั่งป่า หรือเสือสั่งถ้ำ 
เสือมักอาศัยอยู่โดดเดี่ยว  ออกหากินเฉพาะในอาณาเขตหรือถิ่นของมันและจะคุมเขตแดนของตนไว้ หากมีการล้ำแดนก็อาจเกิดการเผชิญหนน้ากันถึงขั้นต่อสู้ เว้นแต่ว่าจ้าวถิ่นจะจะมีขนาดเล็กกว่าคนโบราณจึงกล่าวเป็นติว่า เสือสองตัวอยู่ถ้ำเดียวกันไม่ได้ แต่โดยปกติแล้ว เสือจะพยายามหลีกเลี่ยงการต่อสู้หรือเผชิญหน้า โดยมีวิธีการการสื่อสารให้เสือตัวอื่นรู้ว่าได้ล้ำแดนเข้ามาแล้ว เช่น ทิ้งรอยขูดหรือรอยข่วนตามต้นไม้หรือทางเดินในอาณาเขตของเสือแต่ละตัวบางครั้งเสือจะปัสสาวะรดรอยไว้ด้วย  เมื่อเสือตัวอื่นเห็นรอยและได้กลิ่นที่เสือเจ้าถิ่นทำไว้  มันจะรู้ว่าเป็นรอยเก่าหรือใหม่  ถ้ายังใหม่อยู่ มันจะหลีกไปใช้พื้นที่อื่น การเผชิญหน้ากันจึงเกิดขึ้นไม่ง่ายนัก

เสือรู้
 คนไทยเชื่อว่าเสือเป็นสัตว์ฉลาด  มีเล่ห์เหลี่ยมไหวพริบมากพรานรุ่นเก่าเมื่อต้องล่าเสือ  จะใช้ความระมัดระวังอย่างมาก  เพราะเชื่อว่าเสือฉลาด รู้เท่าทันคน การสะกดรอยตามเสือ ถ้าไม่ระวังก็อาจถูกเสือย้อนรอยกลับมาเล่นงานได้ 
มีสำนวนไทยหลายสำนวนที่ใช้เปรียบคนฉลาดกับเสือเช่น เสือรู้ หมายถึง คนที่มีไหวพริบหรือฉลาด รู้จักเอาตัวรอด   เสือเฒ่าจำศีล หมายถึง คนที่มีท่าสงบเสงี่ยม แต่มีเล่ห์เหลี่ยมมาก เสือลากหาง หมายถึง คนที่ทำท่าเชื่องซึม เป็นกลอุบายให้ผู้อื่นตายใจ แล้วจะเข้าทำการอย่างใดอย่างหนึ่งไม่ให้ทันรู้ตัว  ฯลฯ