ประวัติศาสตร์

ลำดับตอนที่ #8 : อารยธรรมตะวันตกสมัยโบราณ : อารยธรรมกรีก

อารยธรรมกรีก

ปัจจัยทางภูมิศาสตร์กับการตั้งถิ่นฐาน

ดินแดนของชาวกรีกบนพื้นแผ่นดินในทวีปยุโรปแบ่งได้ 3 ส่วน
1. ภาคเหนือ ได้แก่ แคว้นมาซิโดเนีย เทสซาลี และอิไพรัส

2. ภาคกลาง ได้แก่ บริเวณที่เป็นเนินเขาสูง เป็นที่ตั้งของนครทีบส์  นครเดลฟี  ช่องเขาเทอร์มอปีเล และยอดเขาพาร์แนสซัส ซึ่งเป็นที่สถิตของอะพอลโล หรือสุริยเทพ  ตรงปลายสุดของด้านตะวันออก คือ แคว้นแอตติกะ  ซึ่งมีเมืองหลวง  คือ  นครรัฐเอเธนส์  แหล่งกำเนิดการปกครองระบอบประชาธิปไตย

3.บริเวณคาบสมุทรเพโลพอนนีซัส  อยู่ตอนใต้อ่าวคอรินท์  เป็นที่ตั้งของนครรัฐสปาร์ตา  ที่มีชื่อเสียงทางการรบ  และโอลิมเปีย  ซึ่งเป็นที่สิงสถิตของบรรดาเทพเจ้ากรีก ดินแดนกรีซส่วนใหญ่มีลักษณะคล้ายแหลมยื่นไปในทะเล ชายฝั่งทะเลสามารถใช้เป็น อ่าวธรรมชาติสำหรับจอดเรือได้เป็นอย่างดี  ดินแดนคาบสมุทรกรีซ เป็นดินแดนที่มีทรัพยากรธรรมชาติพอสมควร ได้แก่ เหล็ก ทอง หินอ่อน



อารยธรรมกรีกสมัยก่อนประวัติศาสตร์
    หลักฐานทางโบราณคดีที่ค้นพบได้ในบริเวณที่ราบในแค้วนทางภาคเหนือ ภาคกลางและคาบสมุทรกรีซ มีการตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนในดินแดนกรีซ พบเครื่องมือ เครื่องใช้ทำก้อนหิน เครื่องปั้นดินเผามีลวยลายประดับและมีคุณภาพ ผู้คนในดินแดนนี้ดำรงชีวิตด้วยการกสิกรรมเป็นหลัก  ลักษณะสิ่งก่อสร้างบางแหล่งมีลักษณะคล้ายป้อมการ สันนิษฐานว่าอาจมีการจัดระเบียบการปกครองในชุมชนกันแล้ว ในราว 3,000-2,000 ปี ก่อนคริศต์ศักราช บนเกาะครีตในทะเลอีเจียนรู้จักใช้โลหะ ได้แก่  ทองแดง สำริด ซึ่งเข้าใจว่าคงรับมาจากอารยธรรมอียิปต์โบราณ เนื่องจากเกาะครีตตั้งอยู่ตอนใต้สุดของกรีซ ซึ่งใต้เกาะครีตลงไป คือ โดยมีทะเลเมดิเตอร์เรเนียนอยู่ระหว่างกลาง
อารยธรรมกรีกเริ่มต้นขึ้นบริเวณเกาะต่างๆ ในทะเลอีเจียนและริมฝั่งทะเลอีเจียน จึงเรียกว่า อารยธรรมในทะเลอีเจียน  ประกอบด้วย
-อารยธรรมไมนวน
-อารยธรรมไมซีเน




ภาพเฟรสโกภายในพระราชวัง (ภาพที่ลงสีขณะปูนยังเปียกอยู่)


1. อารยธรรมไมนวน
เป็นอารยธรรมที่เกิดขึ้นที่เกาะครีต โดยมีชาวครีตหรือชาวครีตันเป็นชนพื้นเมืองของเกาะนี้  กษัตริย์ที่มีอำนาจมากที่สุด คือ พระเจ้ามินอส พระราชวังที่สำคัญ คือ พระราชวังนอสซัส

ความเสื่อมของอารยธรรมไมนวน
1) เกิดจากการปะทุของภูเขาไฟที่ทำลายเมือง
2) การรุกรานของพวกไมซินีจากแผ่นดินใหญ่


2. อารยธรรมไมซีเน
เป็นอารยธรรมของพวกไมซีเนียน มีศูนย์กลางอยู่ที่เมืองไมซีเนบนคาบสมทรเพโลพอนนีซัส โดย บรรพบุรุษของชาวไมซีเนียน คือ พวกเอเคียน  มีความสามารถในการรบและการค้า ซึ่งพวกนี้โจมตีเกาะครีต ทำลายพระราชคนอสซุส และได้สร้างเมืองไมซีเนขึ้น ซึ่งมีป้อมปราการที่แข็งแรง ทำให้พวกเอเคียนมีชื่อใหม่ว่าไมซีเนียนตามชื่อเมือง ต่อมาพวกเอเคียนได้ไปทำสงครามกับเมืองทรอยในสงครามโทจัน เนื่องจากเมืองทรอยตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของเอเชียไมเนอร์ ซึ่งเป็นคู่แข่งทางการค้ากับเมืองไมซีเนจนสำเร็จ มรดกของอารยธรรมไมซีเน คือ การนับถือเทพเจ้าหลายองค์รวมทั้งเทพเจ้าซุส เฮรา  และโพไซดอน เป็นต้น
       
ความเสื่อมของอารยธรรมไมซีเน
คือถูกพวกดอเรียนซึ่งเป็นชาวกรีกเผ่าหนึ่งเข้ามารุกรานจนทำให้ความเจริญหยุดลงชั่วขณะ


นครรัฐของกรีก
นครรัฐกรีกโบราณที่มีชื่อเสียงมากที่สุด มี 2 นครรัฐ คือ
นครรัฐเอเธนส์(Athens)
นครรัฐสปาร์ตา(Sparta)
นครรัฐเอเธนส์
ชนชาติที่อาศัยอยู่เรียกตนเองว่าชาวเอธีเนียนส์ พวกพลเมืองของนครรัฐเอเธนส์ เรียกว่าพวก เสรีชน แบ่งเป็น 3  พวก คือ พวกชั้นสูง หรือพวกยูพาทริเด (Eupatridae)  พวกกสิกรที่มีที่นาเป็นกรรมสิทธิ์ เรียกว่า พวกยอร์จิ (Georgi) และพวกพ่อค้า หรือพวกเดเมอร์จิ (Demiurgi) ส่วนพวกชาวนาชาวไร่ที่ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง จะไม่มีสิทธิของพลเมือง

นครรัฐสปาร์ตา
ชนชาติที่อาศัยอยู่เรียกตนเองว่า ชาวสปาร์ตัน (Spartan) ซึ่งสืบเชื้อสายมาจากพวกดอเรียนส์ นครรัฐสปาร์ตามีชื่อเสียงทางความสามารถทางทหาร และเป็นรัฐที่มีอำนาจสูงสุดในคาบสมุทรเพโลพอนนีลิส รูปแบบการปกครองและลักษณะสังคมเป็นแบบรัฐทหาร ชาวสปาร์ตันทั้งหมดเป็นทหารของรัฐซึ่งจะได้รับการฝึกอบรมให้กล้าหาญ อดทน มีระเบียบวินัย และเก่งกล้าในการรบ
สถาบันการปกครองแบ่งเป็น 4 ส่วน คือ
1.กษัตริย์ เป็นผู้นำทางศาสนาและแม่ทัพในการรบ
2.สภาที่ปรึกษา เป็นสภาผู้เฒ่า สมาชิกมีอายุ 60 ปีขึ้นไป ทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาและตุลาการ สภาราษฎร
3.สมาชิกเป็นชาวสปาร์ตันที่อายุ 30 ปีขึ้นไป ทำหน้าที่พิจารณาข้อเสนอของกษัตริย์ หรือเอฟอร์ ในเรื่องเกี่ยวกับการสงคราม และการสืบตำแหน่งกษัตริย์  
4.เอฟอร์ เป็นหน่วยปกครองที่สำคัญที่สุด เป็นตำแหน่งที่ได้รับการเลือกตั้ง มีจำนวน 5 คน ทำหน้าที่รักษาสิทธิของประชาชนและดูแลการปฏิบัติงานของกษัตริย์


มรดกของอารยธรรมกรีก

1. สถาปัตยกรรม
ใช้ระบบโครงสร้างแบบเสาและคาน แผนผังอาคารเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีการสร้างเสารายรอบอาคาร ซึ่งจะมีความแตกต่างตรงหัวเสา สามารถแบ่งออกเป็น 3 แบบ คือ แบบดอริก แบบไอโอนิก และแบบคอรินเธียน และส่วนใหญ่ยังนิยมก่อสร้างอาคารเพื่อกิจกรรมสาธารณะ เช่น วิหาร สนามกีฬา และโรงละคร วิหารที่มีชื่อเสียง สร้างบนภูเขาที่มีชื่อเรียกว่า อะครอโพลิส คือ วิหารพาร์เธนอน สร้างเพื่อถวายแด่เทพีอะธีนา

2. ประติมากรรม
งานประติมากรรมของกรีกสะท้อนให้เห็นถึงลักษณะธรรมชาติอย่างแท้จริง เทพเจ้าของกรีกจะมีลักษณะของมนุษยื มีอารมณ์ความรู้สึก ท่าทางการเคลื่อนไหวเหมือนจริง งานประติมากรรมของกรีกในระยะแรกได้รับอิทธิพลจากอียิปต์ซึ่งมีลักษณะหน้าตรง แข็งทื่อ  ต่อมาในสมันคลาสสิกกรีกก็สร้างงานประติมากรรมภาพเปลือย และสามารถแกะสลักหินอ่อนเป็นเสื้อผ้าที่ดูพลิ้ว รสนิยมของชาวกรีกจะเริ่มเปลี่ยนไปในสมัยเฮลเลนิสติก ศิลปจะสร้างงานประติมากรรมจากสภาพมนุษย์ที่เป็นจริง  และสิ่งที่ตนเห็นไม่สวยตามแบบอุดมคติต่อไป งานประติมากรรมในยุคหลังมักแสดงให้เห็นถึงความทุกข์ยาก ความทรมาน ความเจ็บปวด และความชราของมนุษย์


3.จิตรกรรม
งานจิตรกรรมบนภาชนะของใช้ต่างๆ ที่ทำจากเครื่องปั้นดินเผา เช่น ไหเหล้า โถเหล้า แก้วเหล้า จริตกรรมได้พัฒนาลวดลายโบราณที่คล้ายเรขาคณิตของเมโสโปเตเมีย ภาพที่นิยมวาดในตอนแรกมักเป็นรูปสัตย์เป็นส่วนใหญ่  ลวดลายเหล่านี้มีความสวยงาม กลมกลืนและประณีต ในยุคเฮลเลนิสติก กรีกได้ค้นพบเทคนิคใหม่ในการวาดภาพประดับฝาผนังขนาดใหญ่โดยใช้หินหรือ กระเบื้องสีมาประดับ เรียกว่า ” โมเสก”




4.นาฏกรรม
ด้วยความเชื่อและศรัทธาในเทพเจ้าของชาวกรีกได้มีผลกระทบต่องานสร้างสรรค์ ศิลปะแขนงนาฏกรรมหรือการละคร  การแสดงของกรีกใช้นักแสดงชายทั้งหมด โดยทุกคนจะสวมหน้ากากและมีผู้พากย์และหมู่ร้อง ส่งเสียงประกอบ เวทีการแสดงเป็นโรงละครกลางแจ้ง มีอัฒจรรย์ล้อมรอบ

5.วรรณกรรม
กรีกก็ยังมีงานประพันธ์อื่นๆ ที่ถือเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญ งานประพันธ์ดังกล่าวนี้ถือว่าเป็นการเริ่มต้นหรือจุดกำเนินของวิชาปรับญาและ ประวัติศาสตร์ ซึ่งได้แก่ งานประเภทปรัชญานิพนธ์ของ อาริสโตเติล เฮโรโดตัส และทูซิดิดีส  นอกจากนี้กรีกยังได้รับการยกย่องให้เป็นผู้นำในการวางรากฐานให้แก่ระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตยที่ให้สิทธิแก่ประชาชนในการปกครอง  กลายเป็นมรดกที่สำคัญที่ชาวกรีกมอบให้แก่ชาวโลกตะวันตก  โดยมีชาวโรมันเป็นสื่อกลางในการถ่ายทอด แม้เป็นปัจจุบันโลกทัศน์ของชาวตะวันตกจะเปลี่ยนแปลงไปมาก แต่ความคิดสร้างสรรค์ต่างๆ ของกรีกโดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านศิลปะ ก็ยังคงได้รับการยกย่องอย่างสูงสุด และถือเป็นแม่แบบของความเจริญและอารยธรรมตะวันตกอย่างแท้จริง


6.คณิตศาสตร์
นักคณิตศาสตร์เด่นของกรีก ได้แก่ ปิทาโกรัสแห่งเมืองซามอส ผู้คิดค้นทฤษีบทปิทาโกรัส ยูคลิดแห่งเมืองอะเล็กซานเดรีย ผู้คิดเรขาคณิตแบบยูคลิด และเขียนหนังสือชุด Elements ซึ่งมีจำนวน 13 เล่ม เนื้อหาส่วนใหญ่กล่าวถึงเรขาคณิตระนาบและเรื่องสัดส่วน

7.ฟิสิกส์
อาร์คิมีดีสแห่งเซียราคิวส์ เป็นผู้คิดระหัดวิดน้ำแบบเกลียวลูกกรอกชุด ตั้งกฎของคานดีดคานงัด และพบวิธีการหาปริมาตรของวัตถุโดยการแทนที่น้ำ

8.การแพทย์
ฮิปโปเครตีส (Hippocrates) ได้รับการยกย่องเป็น “บิดาแห่งการแพทย์” ซึ่งค้นพบว่าโรคร้ายต่างๆที่เกิดขึ้นเกิดจากธรรมชาติ ไม่ใช่การลงโทษของพระเจ้า เขาเชื่อว่าวิธีการรักษาที่ดีที่สุดคือ การควบคุมด้านโภชนาการและการพักผ่อน นอกจากนี้ยังเป็นผู้ริเริ่มการผ่าตัด และการกำหนดหลักจรรยาแพทย์ที่ถือปฏิบัติต่อมาจนถึงปัจจุบัน

9.ภูมิศาสตร์
เอราทอสทินีส (Eratosthenes) ที่เชื่อว่าโลกกลม สามารถคำนวณความยาวรอบโลกได้ และยังค้นพบว่าการขึ้นลงของกระแสน้ำเกิดจากอิทธิพลของดวงจันทร์

10.ประวัติศาสตร์
เป็นชาติแรกในโลกตะวันตกที่เริ่มศึกษาประวัติศาสตร์ตามแบบวิธีการทางประวัติศาสตร์ โดยนักประวัติศาสตร์กรีกคนแรกที่เริ่มเขียนงาน ประวัติศาสตร์และได้รับการยกย่องว่าเป็นบิดาแห่งวิชาประวัติศาสตร์ของโลกตะวันตก คือ เฮโรโดตัส (Herodotus) นอกจากนี้ยังมี ทูซิดิดีส (Thucydides) ซึ่งมีงานเขียน คือ The Peloponnesian War ซึ่งเป็นงานเขียนบันทึกเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ด้วยวิธีการของนักวิชาการเป็นครั้งแรก


ฐิติมา           ธุวังควัฒน์      เลขที่ 8   ม.6.1
พรรณภัทร      มะกรูดทอง     เลขที่28  ม.6.1 :) :) Shalunla