๓ ๒ ๑... >> ที่มาของสุภาษิต สำนวน คำพังเพยไทย

ลำดับตอนที่ #48 : นอกรอบ : สำนวนไทย-อังกฤษเปรียบเทียบ (ก-อ)

กระโหลกบางตายช้า กระโหลกหนาตายก่อน = [derived from a Thai film with the same name] The dull die fast; the smart die slow.

ก่อแล้วต้องสาน = Never do things by halves.

กันไว้ดีกว่าแก้ = Prevention is better than cure.

กาเข้าฝูงกา หงส์เข้าฝูงหงส์ = Birds of a feather flock together.

กิ้งก่าได้ทอง = Set a beggar on horseback and he'll ride to the devil.

กินน้ำใต้ศอก = Play second fiddle. To have to be satisfied with the crumbs from a rich man's table.

กินน้ำเผื่อแล้ง = Keep something for a rainy day.

กินปูนร้อนท้อง = Conscience does make cowards of us all.

เก็บเบี้ยใต้ถุนร้าน = Take care of the pence, and the pounds will take care of themselves.

แกงจืดจึงรู้คุณเกลือ = We only appreciate the worth of salt when the soup is tasteless. You never miss the water till the well runs dry. The worth of a thing is best known by the want of it, or, as Madonna sang in her song One More Chance: "You don't know what you've got till it's gone."

ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง = Fine feathers make fine birds. The tailor makes the man.

ไกลตา ไกลใจ = Long absent, soon forgotten. Out of sight, out of mind.
 

ขยันเหมือนมด = As diligent as an ant.

ขว้างงูไม่พ้นคอ (also: ขว้างงูไม่พ้นคอ ขว้างกระดอไม่พ้นเอว) = A bad penny always comes back.

ขวานผ่าซาก = Call a spade a spade.

ของสูงแม้ปองต้องจิต (หาก)มิคิดปีนป่ายจะได้หรือ = Nothing ventured, nothing gained.

ข้างนอกขรุขระ ข้างในต๊ะติ๊งโหน่ง = All are not thieves that dogs bark at. Appearances are deceptive. Never judge by appearances.

ข้างนอกสุกใส ข้างในเป็นโพรง = All that glitters is not gold. Appearances are deceptive.

ขี่ช้างจับตั๊กแตน = Burn your house to frighten away the mice.

ขี้ใหม่หมาหอม = A new broom sweeps clean.

เข้าฝูงหงส์ก็เป็นหงส์ เข้าฝูงกาก็เป็นกา = Who that keeps the company with the wolf will learn to howl.

เข้าเมืองตาหลิ่ว ต้องหลิ่วตาตาม = When in Rome do as the Romans do.

เข้าหูซ้ายทะลุหูขวา = To go into one ear and come out of the other.

คนเดียวหัวหาย สองคนเพื่อนตาย = Two heads are better than one.

คบคนพาล พาลพาไปหาผิด (คบบัณฑิต บัณฑิตพาไปหาผล) = Keep not ill men company lest you increase the number.

คมในฝัก (Cf: เสือซ่อนเล็บ) = Hide you light under a bushel.

ความพยายามอยู่ที่ไหน ความสำเร็จอยู่ที่นั่น = Where there's a will, there's a way.

ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ = Health is better than wealth.

ความรักเหมือนโรคา บันดาลตาให้มืดมน = Love is blind.

คิดแล้วจึงเจรจา (เกิดเป็นคนคิดเห็นจึงเจรจา*) = A word and a stone let go cannot be called back.

ใครดี ใครได้ = Finder's keeper; loser's weeper.
_________________________
* คำนี้ พึงอ่านออกเสียงให้สัมผัสสระกับ /เห็น/ ว่า /เจ็น-ระ-จา/ ไม่ใช่ /เจ-ระ-จา/.
 

งมเข็มในมหาสมุทร = Search for a needle in a haystack.

งานเลี้ยงต้องมีวันเลิกรา (also: ไม่มีงานเลี้ยงใดไม่มีวันเลิกรา) = All good things come to an end.

จงพากเพียรไปเถิดจักเกิดผล = Hard work pays.

จับได้คาหนังคาเขา = Catch someone red-handed; to be caught red-handed.

จากเรือนเหมือนนกจากรัง = East, west, home is best. There is no place like home.

เจ้าวัดไม่ดี หลวงชีสกปรก = Like master, like man.

ชักแม่น้ำทั้งห้า = To beat around the bush.

ชักหน้าไม่ถึึงหลัง = To make both ends meet.

ชั่วเจ็ดที ดีเจ็ดหน = Everything could have a silver lining. Every cloud has a silver lining. Life is not all beer and skittles. Laugh today and cry tomorrow.

ช้า ๆ ได้พร้าเล่มงาม = Haste makes waste. Rome was not built in a day.

ช้างตายทั้งตัว เอาใบบัวปิด(ไม่มิด) = What is done by night appears by day.

ช้างเผือกเกิดในป่า = A genuine is born, not made.

ช้างสาร งูเห่า ข้าเก่า เมียรัก อย่าได้ไว้ใจนัก = Never trust a sleeping dog, a swearing Jew, a praying, a prying drunkard, or a sweeping woman.

ชาติเสือ ไม่ทิ้งลาย = The leopard cannot change his spots.
(ไว้ลาย = to leave behind one's reputation, to stand on one's dignity)

ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ = Haste makes waste.

ชุบมือเปิบ = One beats the bush, and another catches the birds. One man sows, and another reaps.

เชื้อไม่ทิ้งแถว = Like father, like son.

ซื่อกินไม่หมด คดกินไม่นาน = Honesty is the best policy.

ดูช้างให้ดูหาง ดูนางให้ดูแม่ (also: ดูช้างให้ดูหาง ดูนางให้ดูแม่ แต่ดูให้แน่ ต้องดูถึงแม่ยาย!) = Like mother, like daughter (like grandmother, too!!).

ดูตาม้าตาเรือ = Look before you leap (or the everyday version that goes: "Look where you are going[, f*@#ing moron!!!])"

ดูทิศทางลม = Look at the direction of the winds. Look before you leap.

ได้คืบจะเอาศอก ได้ศอกจะเอาวา = Give him an inch, and he'll take a yard.

ได้อย่าง เสียอย่าง = You can't make an omelet without breaking eggs.

ตนนั้นแลเป็นที่พึ่งแห่งตน = God helps those who help themselves.

ต้นร้ายปลายดี = All's well that ends well.

ตบมือข้างเดียวไม่ดัง = It takes two to make a quarrel.

ตบหัวแล้วลูบหลัง = A kiss after a kick!

ตักน้ำรดตอ = Talking to a brick wall.

ต่างกันเหมือนช้างกับยุง = Chalk and cheese.

ตาต่อตา ฟันต่อฟัน = An eye for an eye, and a tooth for a tooth.

ตามใจปาก ลำบากท้อง ( ตามใจปาก ลำบากตูด or ตามใจปากก็มากหนี้ ตามใจหีก็มากควย) = Gluttony kills more than the sword.

ตายประชดป่าช้า = To cut off one's nose to spite one's face.

ตีวัวกระทบคราด = Beat the dog before the lion.

ตีเหล็กเมื่อแดง กินแกงเมื่อร้อน = Strike while the iron is hot. (Cf.: Carpe diem)

เตี้ยอย่าอุ้มค่อม (เตี้ยอุ้มค่อม) = Drown not thyself to save a drowning man.

ถอดเขี้ยวถอดเล็บ = Remove the fangs, remove the claws. [Of a person] to become tame.

ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น = Penny wise and pound foolish.
 

ทางสายกลางเป็นทางที่ดีที่สุด = Moderation in all things.

ทำคุณบูชาโทษ (โปรดสัตว์ได้บาป) = Give the clown your finger, and he will take your hand. Save a stranger from the sea, and he'll turn your enemy.

ทำงานตัวเป็นเกลียว = To work one's tail off.

ทำชั่วได้ชั่ว = Evil be to him who evil thinks.

ทำดีได้ดี = He that sows good seed shall reap good corn.

ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว = As you make your bed, so you must lie on it. As ye sow, so ye shall reap.

ที่แล้วมาก็แล้วกันไป = Forgive and forget. Let bygones be bygones. To err is human; to forgive, divine.

ทุบหม้อข้าว = To take the bread out of one's mouth.

นกน้อยทำรังแต่พอตัว = Cut your coat according to your cloth(es).

นานาจิตตัง = Everyone to his taste.

นารีงามสรรพเมื่อดับเทียน = All cats are grey in the dark.

น้ำกลิ้งบนใบบอน (also: น้ำกลิ้งบนใบบัว) = A rolling stone gathers no moss.

น้ำขึ้นให้รีบตัก = Gather ye rosebuds while ye may. Hoist your sail when the wind is fair. Make have while the sun shines. (Cf.: Carpe diem)

น้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ = Better bend than break. It is ill striving against the stream. Don't try crossing the river if the current's strong.

น้ำน้อยย่อมแพ้ไฟ = "If you don't have a lot of water, don't try putting out a fire." Don't get into a conflict unless you've got plenty of power.

น้ำนิ่งไหลลึก = Still waters run deep.

น้ำมาปลากินมด น้ำลดมดกินปลา = When the water rises the fish eat the ants, when the water falls the ants eat the fish.

น้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย = Flies are easily caught with honey. It's easier to catch flies with honey than with vinegar.

นุ่งเจียม ห่มเจียม = Cut your coat according to your cloth(es).

บัวไม่ให้ช้ำ น้ำไม่ให้ขุ่น = Think before you speak and speak diplomatically or tactfully to satisfy both sides or parties.
Think twice, then speak, the old proverb doth say
Yet fools their bolts will quickly shoot away.

บ้านคือวิมานของเรา = A man's home is his castle.
 

ประวัติศาสตร์มักซ้ำรอย = History repeats itself.

ปลาเน่าตัวเดียว เหม็นหมดทั้งข้อง = One scabbed sheep will mar the whole flock. The rotten apple injures its neighbors. One/a rotten apple spoils the whole barrel.

ปลาร้าพันห่อด้วย ใบคา
ใบก็เหม็นคาวปลา คละคลุ้ง = He that/who touches the pitch shall be defiled.

ปลาใหญ่กินปลาเล็ก = Big fish eat little fish.
(All fish here are plural.)

ปลูกเรือนผิดคิดจนเรือนทลาย = Marry in haste and repent at leisure.ปลูกเรือนพอตัว หวีหัวพอเกล้า = Cut your coat according to your cloth.

ปัญญาประหนึ่งดังอาวุธ = your wit as your weapon.

ปากคนยาวกว่าปากกา = Go abroad and you'll hear news of home. Confide in an aunt and the world will know. (LOL!)

ปากปราศรัย น้ำใจเชือดคอ = A honey tongue, a heart of gall.

ปากหวานก้นเปรี้ยว = He has honey in the mouth and a razor at the girdle.

ปิดทองหลังพระ = To do good by stealth.

ผักชีโรยหน้า ใส่ตะกร้าล้างน้ำ = You cannot make a silk velvet purse out of a sow's ear.

ผ้าขี้ริ้วห่อทอง = You can't judge a book by its cover.

ผาณิตผิชิดมด ฤ จะอดบอาจจะมี = Like an ant next to sugar...who can't be happy?
(Ant symbolises the male; sugar, the female).

ผิดเป็นครู = Experience is the best teacher. The burnt child dreads the fire.
(to dread = เข็ดกลัว, หลาบจำ)

ผีซ้ำด้ำพลอย = It never rains but it pours, to go from bad to worse, or to take a turn for the worse
Note: ผีซ้ำด้ำพลอย means to have [at least two] misfortunes one after the other/back-to-back --> ถูกซ้ำเติมเมื่อพลาดพลั้งลง หรือเมื่อคราวเคราะห์ร้าย. Many people tend to get confused and say or write the word ด้ำ as ด้าม, which is incorrect. ด้ำ here means a household or guardian spirit, not ด้าม a handle, hilt, holder, shaft or anything. So it's like the evil has just given you bad luck, and you take a turn for the worst when your own household/guardian spirit (who is supposed to be kind to you and protect you from all harm) follows up with another blow --> ผีทำให้ซวยยังไม่พอ ซ้ำร้าย...ด้ำก็มาพลอยป่วนให้แย่ลงไปอีก.

ผีเสื้อราตรี = Lady of the night.

ฝนทั่งให้เป็นเข็ม = Constant dropping wears away the stone. Rome was not built in a day. To persevere.

พกหินอย่าพกนุ่น = Believe nothing of what you hear, and only half of what you see.

พลั้งปากเสียศีล พลั้งตีนตกต้นไม้ = Better the foot slip than the tongue.

พูดเป็นต่อยหอย = To talk a mile a minute.

พูดไปสองไพเบี้ย นิ่งเสียตำลึงทอง = Speech is silver; silence is golden.
(Ambiguous sentence alert! Compare: พูดไป...สองไพเบี้ย นิ่งเสีย...ตำลึงทอง VS. พูดไป...สองไพเบี้ย นิ่ง...เสียตำลึงทอง.)

เพชรตัดเพชร = Diamond cuts diamond.

เพื่อนกินหาง่าย เพื่อนตายหายาก = Remember man and keep in mind, a faithful friend is hard to find.

เพื่อนในยามยากคือเพื่อนแท้ = A friend in need is a friend indeed.

ฟังหูไว้หู = Believe nothing of what you hear, and only half of what you see. To take something with a pinch of salt.

ฟางเส้นสุดท้าย = A drowning man will clutch at a straw.

ฟ้าหลังฝน = After the storm comes a calm. (Cf.: the song Why Worry?)

ไฟในอย่านำออก ไฟนอกอย่านำเข้า = Don't wash your dirty linen in public. Don't take out or bring in the bad things to family.

มดแดงแฝงพวงมะม่วง = Like a dog in the manger.

มะพร้าวตื่นดก ยาจกตื่นมี = Set a beggar on horseback, and he'll ride to the devil.

มากหมอมากความ (also: มากคนมากความ) = Too many cooks spoil the broth.

มีเงินนับเป็นน้อง มีทองนับเป็นพี่ = A full purse never lacks friends.

มีเงินมีทองเจรจาได้ มีไม้มีไร่ปลูกเรือนงาม = Money talks.

มีเงินหรือจะไร้ของ มีทองหรือจะไร้แหวน = A golden key opens every door.

มีเมียผิด คิดจนตัวตาย...ตัดผมผิด คิดเจ็ดวันหาย = Marry in haste and repent at leisure.

มีสลึงพึงบรจบให้ครบบาท = Take care of the pence, and the pounds will take care of themselves.

เมตตาธรรมค้ำจุนโลก (also: เมตตาธรรมค้ำจุนโลกา) = It is love that makes the world go round. Love makes the world go round.

แมลงเม่าบินเข้ากองไฟ = Flying termites fly into the fire. To act on impulse.

ยอมงอ ไม่ยอมหัก = Better bend than break.

ย้อมแมวขาย = You cannot make a silk velvet purse out of a sow's ear.

ยิงกระสุนนัดเดียวได้นกสองตัว = To kill two birds with one stone (bolt, sling, etc.)

ยุงร้ายกว่าเสือ = The mosquito is more dangerous than the tiger.

รวมกันเราอยู่ แยกหมู่เราตาย = United we stand, divided we fall!
(Notes: This familiar quotation was a motto of the American revolutionaries. Journalist and poet George Pope Morris (1802–1864) first said this slogan in his Flag of Our Union:

“A song for our banner! The watchword recall
Which gave the Republic her station:
United we stand, divided we fall!
It made and preserves us a nation!”

- GPM, Poems (1853).

Also the following:

“Then join hand in hand, brave Americans all!
By uniting we stand, by dividing we fall!”

- John Dickinson (1732–1808), U.S. statesman, essayist. Boston Gazette (July 18, 1768). The Liberty Song (1768) quoted in The Writings of John Dickinson, vol. 1 (1895).

ร้องไห้น้ำตาเป็นเผาเต่า = To Cry one's eyes out. To cry a river over/for someone.

ระยะทางพิสูจน์ม้า กาลเวลาพิสูจน์คน (หนทางพิสูจน์ม้า กาลเวลาพิสูจน์คน) = Time will tell. Only time can tell.

รักนักมักหน่าย (also: รักน้อย ๆ แต่รักนาน ๆ ) = Love me little, love me long.

รักวัวให้ผูก รักลูกให้ตี = Spare the rod, and spoil the child.

รักสนุก ทุกข์ถนัด = No joy without annoy. No pleasure without repentance.

ราชสีห์สองตัวอยู่ถ้ำเดียวกันไม่ได้ = If two men ride on a horse, one must ride behind. (Duh!)

รำไม่ดีโทษปี่โทษกลอง = A bad shearer never had a good sickle. A bad workman blames his tools.

รู้อย่างเป็ด (also: รู้อย่างงู ๆ ปลา ๆ) = A jack/Jack of all trade is the master of none. A jack/Jack of all trades, master of none. This one is often shortened as: "Jack of all trades."
 

ล้วงคองูเห่า = To put one's head in the lion's mouth.

ลางเนื้อชอบลางยา = Each to his/their own. [Mainly U.S.] to each their own.

ลิงยังตกต้นไม้ (also: สี่เท้ายังรู้พลาด นักปราชญ์ยังรู้พลั้ง) = Homer sometimes nods. The wisest man may fall. To err is human.

เล่นกับหมา หมาเลียปาก เล่นกับสาก สากตีหัว = Familiarity breeds contempt.

เลือกนักมักได้แร่ = Refuse a wife with one fault, and take one with two.

เลือดข้นกว่าน้ำ = Blood is thicker than water, or, like what Madonna sang in her Keep It Together that "Blood is thicker than any of the circumstances!"

โลภมาก ลาภหาย = Catch not at the shadow and lose the substance. Grasp all, lose all. Kill not the goose that lays the golden eggs. To kill the goose that lays the golden eggs.
 

วันพระไม่ได้มีหนเดียว = Every dog has his day.

วัวสันหลังขาด เห็นกาบินผาดก็ตกใจ (also: วัวสันหลังหวะ) = Conscience makes cowards of us all.

วัวหายล้อมคอก = It is too late to shut the stable-door when the steed is stolen.

ว่าแต่เขา อิเหนาเป็นเอง = The pot calls the kettle black.

เศรษฐียังรู้จักขาดไฟ = A lion may come to be beholden to a mouse.

สถานการณ์สร้างวีรบุรุษ = Disaster situations make heroes out of ordinary people.

สวยแต่รูป จูบไม่หอม = All that glitters is not gold. Appearances are deceptive. Beauty without grace is violet without smell. Beauty without grace is a violet without smell.

สอนจระเข้ให้ว่ายน้ำ (also: สอนหนังสือใหัสังฆราช) = To teach a crocodile to swim. To teach one's grandma to suck eggs.

สังขารไม่เที่ยง = The fairest rose is at last withered.

สามวันจาก…นารีเป็นอื่น = Out of sight, out of mind.
(Ambiguous sentence alert! Compare: สามวันจาก  นารีเป็นอื่น VS. สามวันจากนารี  เป็นอื่น:-)

สามัคคีคือพลัง = Union is strength (Cf: รวมกันเราอยู่ แยกหมู่เราตาย).

สามีเป็นช้างเท้าหน้า ภรรยาเป็นช้างเท้าหลัง = It's a sad house where the hen crows louder than the cock.

สารทุกข์สุกดิบ = Hide or hair or hide nor hair, which mean a vestige or trace of someone or something
EG: A wife he hadn't seen hide or hair of in over 20 years—H.L. Davis

สาวไส้ให้กากิน = To wash dirty linen in public.

สำเนียงส่อภาษา กิริยาส่อสกุล = Manners maketh man.
๏ ก้านบัวบอกลึกตื้น...........ชลธาร
มรรยาทส่อสันดาน............ชาติเชื้อ
โฉดฉลาดเพราะคำขาน.....ควรทราบ
หย่อมหญ้าเหี่ยวแห้งเรื้อ....บอกร้ายแสลงดินฯะ๛
(โคลงโลกนิติ)

สิบเบี้ยใกล้มือ ยี่สิบเบี้ยใกล้มือ (also: กำขี้ดีกว่ากำตด) = A bird in the hand is worth two in the bush. Netter an egg today than a hen tomorrow.

สิบรู้ไม่เท่าชำนาญ (also: สิบปากว่าไม่เท่าตาเห็น. สิบตาเห็นไม่เท่ามือคลำ. สิบมือคลำไม่เท่าลองดู and หนึ่งภาพ…พันคำ) = Experience is the mother of wisdom.

สีซอให้ควายฟัง = Cast pearls before swine.

สี่ตีนยังรู้พลาด นักปราชญ์ยังรู้พลั้ง = Homer sometimes nods. The wisest man may fall.

เส้นผมบังภูเขา (also: คิดไม่ออก-แก้ไม่ตก) = A strand of hair before the eye shut off the whole mountains. A leaf before the eye shuts out mountains. A leaf screening the eye.

เสน่ห์ปลายจวัก ผัวรักจนตาย = The way to a man's heart is through his stomach.

เสียน้อยเสียยาก เสียมากเสียง่าย = Penny wise and pound foolish.

เสือซ่อนเล็บ (Cf: คมในฝัก) = To hide one's light under a bushel.

หน้าต่างมีหู ประตูมีช่อง = Walls have ears

หน้าเนื้อใจเสือ = Full of courtesy, full of craft. Many kiss the hand they wish to cut off. It's the historians who hung the heroes!

หนามยอกเอาหนามบ่ง = Like cures like.

หนามแหลมไม่มีใครเสี้ยม มะนาวกลมเกลี้ยงไม่มีใครกลึง = A genius is born, not made.

หนีเสือปะจระเข้ = Out of the frying-pan into the fire. To jump from the frying pan into the fire.

หมาขี้ ไม่มีใครยกหาง = Self-praise is no recommendation.

หมาหวงก้าง (Cf: มดแดงแฝงพวงมะม่วง) = Like a dog in the manger.

หมาเห่าใบตองแห้ง = His bark is worse than his bite (not as unpleasant as they seem, and their actions are not as bad as their threats).

หมาเห่าไม่กัด = A barking dog never bites. (Thus a biting dog never barks??? Anyone care to argue?)

หมูเขาจะหาม อย่าเอาคานเข้าไปสอด = Don't poke your nose into other men's affairs.

หว่านพืชใด ได้ผลอย่างนั้น = As ye Sow, so shall ye reap. As you make your bed, so you must lie on it. As you sow, so you shall reap.

หวานลิ้นกินตาย = Fine words but no parsnips.

หิ่งห้อยอย่าแข่งแสงจันทร์ = Light not a candle to the sun.

เห็นช้างขี้ ขี้ตามช้าง = To keep up with the Joneses. To be as small as a vinegar fly and want to shit like an elephant. Too big for your boots.

เห็นเศษฟางในตาผู้อื่น แต่ไม่เห็นท่อนซุงในตาตัวเอง = See the straw in the others eye but not the girder in ones own eye [A French Proverb]; See a mote in another's eye but fail to see a beam in your own [Luke 6:41--also found in the Talmud, Petronius, Arabic, Persian etc. - No.23].

เหมือนกันราวกับแกะ = doppelgänger (a spirit that looks exactly like a living person, or a person who looks exactly like someone else but who is not related to them [Cambridge Advanced Learner's Dictionary]).
Note: This figurative idiom can also be compared to--but doesn't exactly mean--like two peas in a pod, which mean very similar, especially in appearance, which is synonymous with dead ringer. Many Thais have misinterpreted เหมือนกันราวกับแกะ by literally translating it as as similar as two sheep, because when แกะ is heard or mentioned, the word sheep comes first to most people's minds (ah...semantics!), and also because all sheep look alike. Yet, แกะ here is an intransitive verb meaning to carve in, to chisel out, to take out, to engrave. The etymology of this idiom was derived from the act of casting statues--mostly Buddha images--in the old Siam's time. The sculptors used a single mould to produce several Buddha images. Two images are, therefore, exactly identical in every detail (doppelgänger). Hence, the comparison. The full form of this old adage is: "เหมือนกันราวกับแกะออกมาจากแม่พิมพ์เดียวกัน" (to look exactly identical as if the two were cast using the same mould).

เหยียบเรือสองแคม = To run with the hare and hunt with the hounds.

องุ่นเปรี้ยว มะนาวหวาน = The grapes are sour.

อดเปรี้ยวไว้กินหวาน = He that eats the hard shall eat the ripe. (Forego the sour for the sweet.)

อย่าจับปลาสองมือ = You cannot eat your cake and have your cake (it). You can't have your cake and eat it, too. You can't do both.

อย่าชิงสุกก่อนห่าม = Early ripe, early rotten.

อย่าตีตนไปก่อนไข้ = Cross the bridge when you come to it.

อย่าผัดวันประกันพรุ่ง = Never put off till tomorrow what can be done today. (Don't put off today by pledging tomorrow.)

อย่าฟื้นฝอยหาตะเข็บ = Don't turn over the rubbish to look for a centipede. Don't feed a silkworm that's sleeping. Let sleeping dogs lie.
Note: ตะเข็บ คือ สัตว์พวกเดียวกับตะขาบ แต่เรียกแยกโดยถือเอาพวกที่มีขนาดเล็ก เช่น ยาวต่ำกว่า ๕ - ๖ เซนติเมตร ลงไป ลำตัวเล็ก มีปล้องจำนวน ๓๑ - ๑๗๓ ปล้อง แต่ละปล้องมีขา ๑ คู่ และขายาวกว่าปล้องลำตัวมาก ที่แพร่หลาย เช่น สกุล Geophilus ในวงศ์ Geophilidae. จะเข็บ หรือ ขี้เข็บ ก็เรียก.
(พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน)

อย่าหาเหาใส่หัว (ไม่มีเหา หาเหาใส่หัว. ไม่มีเรื่องหาเรื่องใส่ตัว) = Don't look for fleas on others to get them on your own head. Mind your own business.

อย่าเห็นขี้ดีกว่าไส้ = Blood is thicker than water. The neighbor's lawn is always greener. The grass is always greener on the other side (of the fence). These are used when you think other people always seem to be in a better situation than you, although they may not be.
EG: I sometimes think I'd be happier teaching in Spain. Oh well, the grass is always greener on the other side!

เอากุ้งฝอยไปตกปลากะพง = To throw out a sprat to catch a mackerel. Venture a small fish to catch a great one.

เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน (also: เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน เอาแป้งนวลไปขายชาววัง) = To carry/take/bring coals to Newcastle.

เอาลูกเขามาเลี้ยง เอาเมี่ยงเขามาอม = Put another man's child in your bosom, and he'll creep out at your elbow.

เอาหูไปนา เอาตาไปไร่ = To turn a blind eye. To turn a deaf ear.

credits : http://www.suphawut.com/

Note: "แมลงเม่า" (ถูก) "แมงเม่า" (ผิด) -- แมลงเม่า คือ ปลวกในระยะที่มีปีก ซึ่งบินออกผสมพันธุ์กัน ลำตัวขนาดต่างกัน ยาวตั้งแต่ ๕ มิลลิเมตร ถึง ๒.๗ เซนติเมตร มีปีก ๒ คู่ยาวกว่าลำตัว ลักษณะเหมือนกันทั้งรูปทรงและเส้นปีก เมื่อหุบปีก ปีกจะแบนราบไปบนหลัง สลัดปีกได้ง่าย ลำตัวสีน้ำตาล.

"แมง" คือ สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ที่เมื่อเจริญเติบโตเต็มที่ จะมีร่างกายแบ่งเป็นสองส่วน คือ ส่วนหัวกับอกรวมเป็นส่วนเดียวกันส่วนหนึ่ง และส่วนท้องอีกส่วนหนึ่ง. แมงมี ๘ หรือ ๑๐ ขา ไม่มีหนวด ไม่มีปีก. เช่น แมงมุม แมงดาทะเล แมงป่อง มักเรียกสับกับคำว่า แมลง.

"แมลง" คือ สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ที่เมื่อร่างกายเจริญเติบโตเต็มที่แล้ว แบ่งออกเป็นสามส่วน เห็นได้ชัดเจน ได้แก่ ส่วนหัว ส่วนอก ("thorax": the middle of the three chief divisions of the body of an insect) และส่วนท้อง. แมลงมีหกขา เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังพวกเดียวที่มีปีก ซึ่งอาจจะมีหนึ่งหรือสองคู่ แต่อาจจะพบพวกที่ไม่มีปีกก็ได้ เป็นสัตว์ที่มีมากชนิดที่สุดในโลก มักจะเรียกสับกับคำว่า แมง.
(พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน)

เคล็ดการจำเพื่อป้องกันความผิดพลาดสับสนก็คือ ให้จำว่า "แมง" มีสองส่วน "แมลง" มีสาม. หากพินิจจ้องมองดูแล้ว แลเห็นเพียงสองส่วน คือ ส่วนหัวกับส่วนท้อง ให้เรียกแค่ "แมง"...ไม่มี "ล" แต่ถ้ามีส่วนอก (thorax) เพิ่มเข้ามา เราก็เพิ่ม "ล" เข้าไป...กลายเป็น "แมลง."

แมวไม่อยู่ หนูร่าเริง/ระเริง. แมวมา หลังคาเปิง. = When the cat is away, the mice will play.
Note: ระเริง ก. บันเทิงใจจนเกินไป | ร่าเริง ก. ดีใจเต็มที่, อิ่มใจเต็มที่, เบิกบานใจเต็มที่
(พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน)

ไม้ใกล้ฝั่ง = One foot in the grave.

ไม่ได้ด้วยเล่ห์ก็เอาด้วยล ไม่ได้ด้วยมนต์ก็เอาด้วยคาถา = By hook or by crook. (Cf.: Machiavelli's The Prince, which is the origin of the term "Machiavellianism")

ไม้พีเนื้อหอม ไม้ผอมเนื้อเหม็น = In time of prosperity, friends will be plenty; in time of adversity, not one amongst twenty.

ไม่มีใครแก่เกินเรียน = It is never too old to learn.

ไม่มีมูล(ฝอย) หมาไม่ขี้ = There's no smoke without fire. Where there's smoke, there's fire. Where there's a chicken, there are mites.

ไม่มีอะไรสายเกินแก้ = It's never too late to mend. Nothing that was done cannot be undone.

ไม้ล้มข้ามได้ คนล้มอย่าข้าม = Don't hit a man when he is down. You may step over a fallen tree; Don't step over a fallen man. Never hit a man when he is down.

ไม่ลอง ไม่รู้ = You never know what you can do till you try. You don't know if you don't try.

ไม่เห็นน้ำอย่าเพิ่งตัดกระบอก ไม่เห็นกระรอก อย่าเิ่พิ่งก่ง(or โก่ง?)หน้าไม้
ไป่เห็นน้ำเร่งตัดกระบอก = Don't count your chicken before they are hatched. Catch your bear before you sell its skin.

ไม้อ่อนดัดง่าย ไม้แก่ดัดยาก = It's hard to teach an old dog new tricks. You cannot teach an old dog new tricks.