108 ซองคำถาม lll

ลำดับตอนที่ #11 : ทางขาวๆ บนท้องฟ้า

                                          ทางขาวๆ บนท้องฟ้า



ทางขาวๆบนฟ้าที่ปรากฏหลังจากที่เครื่องบินไอพ่นบินผ่านคืออะไร คำถามนี้ฟังดูเหมือนง่ายๆ แต่จริงๆ แล้วซับซ้อนพอควร
       
       ควันสีขาวที่มีลักษณะเหมือนก้อนเมฆเล็กๆ ที่คุณวิไลและพวกเราเห็นกันอยู่บ่อยๆ นั้น มีชื่อเรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า contrail (คอนเทรล) ซึ่งเป็นคำที่เกิดจากการรวมคำว่า condensation ที่แปลว่าการควบแน่น และ trail ที่แปลว่า ร่องรอยที่เป็นทางเอาไว้ด้วยกัน
       
       คอนเทรลเกิดขึ้นได้ 2 กรณีด้วยกัน คือ กรณีแรกเกิดจากความร้อนที่ปล่อยออกมาของอากาศยานที่ใช้เครื่องยนต์ไอพ่น อีกกรณีเกิดจากการที่ปีกของเครื่องบินก่อให้เกิดความแตกต่างของความดันอากาศ
       
       ในกรณีของเครื่องบินไอพ่น คอนเทรลเกิดจากความร้อนจากเครื่องยนต์ของเครื่องบิน ซึ่งไปเพิ่มปริมาณความชื้นจนทำให้น้ำที่มีอยู่ในอากาศผ่านจุดอิ่มตัวไป แล้วเกิดการควบแน่น
       
       ในบรรยากาศนั้นมีน้ำเป็นส่วนประกอบอยู่ด้วย (นั่นคือเหตุผลว่าทำไมฝนจึงตก) และแม้ว่าเครื่องบินส่วนใหญ่จะใช้น้ำมันเป็นเชื้อเพลิง แต่ก็จำเป็นที่จะต้องดูดอากาศในชั้นบรรยากาศเข้าไปในเครื่องยนต์เพื่อทำการเผาไหม้กับเชื้อเพลิง อากาศเหล่านี้มีความชื้นอยู่ในรูปของไอน้ำ และจะไหลผ่านห้องเผาไหม้ ก่อนถูกปล่อยออกมาเป็นไอความร้อนสูง
       
       โดยเฉลี่ยแล้ว การเผาไหม้เชื้อเพลิงทุก 1 แกลลอนจะทำให้เกิด (ไอ) น้ำ 1 แกลลอน และเมื่อเครื่องบินบินอยู่ในระดับที่ค่อนข้างสูง อุณหภูมิภายนอกยิ่งลดต่ำ อุณหภูมิของไอน้ำที่ถูกปล่อยออกจากเครื่องยนต์จะลดลง จนไอน้ำจับตัวกันกลายเป็นก้อนคริสตัลน้ำแข็งขนาดเล็ก และก้อนคริสตัลน้ำแข็งขนาดจิ๋วนับล้านๆ ก้อนนี่เองที่ก่อตัวเป็นคอนเทรล ซึ่งเราเห็นเป็นทางยาวด้านหลังเครื่องยนต์ของเครื่องบิน
       
       หากจะยกตัวอย่างให้ง่ายแก่การเข้าใจแล้ว การเกิดคอนเทรลลักษณะนี้มีส่วนคล้ายกับเวลาที่เราหายใจออกมาเป็นไอสีขาว เวลาอยู่ในที่ที่อุณหภูมิต่ำนั่นเอง เมื่อความชื้นที่อยู่ในลมหายใจของเราออกมาสัมผัสกับอากาศด้านนอกที่มีอุณหภูมิต่ำกว่า จึงเกิดการควบแน่นเป็นไอสีขาว
       
        สำหรับการเกิดคอนเทรลกรณีที่ 2 เกิดจากการที่ปีกของเครื่องบินทำให้ความดันที่อยู่เหนือปีกต่ำกว่าความดันใต้ปีก (ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้เครื่องบินสามารถบินได้) และเมื่อความดันอากาศลดลงอุณหภูมิก็จะลดลงไปด้วย ทำให้น้ำในอากาศควบแน่นกันจนกลายเป็นคอนเทรลขึ้นมา
       
        อย่างไรก็ตาม คอนเทรลที่เกิดจากความร้อนที่ปล่อยออกมาจากเครื่องยนต์ของเครื่องบินนั้น จะมีความสม่ำเสมอ และอยู่ได้นานกว่าคอนเทรล ที่เกิดบริเวณปีกของเครื่องบินซึ่งมักจะถูกรบกวนจากคลื่นอากาศของเครื่องบินขณะทำการบิน




++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++