นักปรัชญาคนสำคัญของโลก

ลำดับตอนที่ #12 : ญาณวิทยา(ต่อ)

ประจักษ์นิยม Empiricism (ประสบการณ์นิยม)
เน้นเรื่องประสบการณ์ เป็นที่มาของความรู้ที่แท้จริง John Locke 1632-1704 เชื่อว่าจิตได้รับความคิดต่างๆ จากประสบการณ์ ไม่ได้ติดตัวมาแต่กำเนิด ซึ่งแตกต่างกับ เดการ์ตโดยสิ้นเชิง
ประสบการณ์มี 2 ชนิด
1. ประสบการณ์ทางประสาทสัมผัส (รับจากภายนอก) ตา หู จมูก ลิ้น กาย
2. ประสบการณ์ทางจิต (รบจากภายใน) เช่นการคิด ทบทวน
- เด็กไม่สามารถคิดก่อนที่จิตใจจะได้รับประสบการณ์ทางประสาทสัมผัส เช่นการสอนเขียน ก.ไก่ (มี 2 ขา มีปาก มีหัว)
- ความรู้ทุกอย่างเกิดจากประสบการณ์ และเกิดภายหลังประสบการณ์
- ความรู้เกิดขึ้นโดยอุปมาน (การเปรียบเทียบสิ่งซึ่งมีลักษณะคล้ายกัน) ไม่ใช่การอนุมาน (การคาดคะเน)
- แนวคิดนี้หาเหตุผลโดยการใช้ตรรกวิทยามาช่วยโดยใช้ อุปนัยและนิรนัย
- อุปนัย Induction (กระบวนการให้เหตุผล จากส่วนย่อยไปหาส่วนใหญ่)
- นิรนัย Deductive (กระบวนการให้เหตุผล จากส่วนใหญ่ไปหาย่อย)
- Empiricism ถือว่าประสบการณ์เป็นที่มาของความรู้เพียงอย่างเดียว

เพทนาการนิยม Sensationism
Devid Hume เดวิท ฮิว 1711-1776
"ความรู้เกิดจากความตรึงตราและความคิด" Impressions เพราะได้นำแนวคิดจากประจักษ์นิยมของล๊อคให้เป็นเพทนาการ
Impressions ความตรึงตรา
คือ สัญชาน Perception ที่ตื่นตัวมี 2 ชนิด คือ
     - ความตรึงตราที่เกิดจากเพทนาการหรือการรับรู้ภายนอก (รับรู้จากการสัมผัส)
     - ความตรึงตราที่เกิดจากมโนภาพหรือการรับรู้ภายใน (รับรู้ทางจิต)
ความคิด (Idea) คือการถ่ายแบบที่เลือนลางของความตรึงตราหรือ จินตนาการ (Imagination) หรือการรับรู้ที่เข้าไปกระทบจิตอย่างรุนแรง (เพทนาการ กิเลสและอาเวค)
** อาเวค = Emotion ความรู้สึกดีใจ โกรธ ฉุนเฉียว
** จินตภาพ = Imagination ภาพที่เกิดจากความนึกคิด
** ความคิด = Idea การถ่ายแบบที่เลือนลางของตรึงตรา
** ความตรึงตรา = Impression อารมณ์สะเทือนใจ การรับรู้จากผัสสะและจิต

A Priorism อนุมานนิยม
- พื้นฐานแนวคิดของ Immanual Kant 1724-1804
- ตั้งอยู่บนญาณวิทยามากกว่าอภิปรัชญา
- เอาเหตุผลนิยมกับประจักษ์นิยมรวมเข้าด้วยกัน (เน้นเหตุผลนิยม)

"มโนภาพถ้าปราศจากการรับรู้ทางผัสสะ แล้วก็ว่างเปล่า การรับรู้ทางผัสสะ ถ้าปราศจากมโนภาพก็กลายเป็นความบอด"
"Conception without Perception is empty : Perception without conception is blind"
** มนัส หรือพุทธปัญญา Intellect ความสามารถที่จะรับรู้และเข้าใจ

Intuitionisn สัญชาตญาณนิยม
- อังรี แบร็กซอง
- ถือว่าสัญชาตญาณเป็น
- องคาพยพ (ส่วนน้อยและใหญ่แห่งร่างกาย อวัยวะน้อยใหญ่)
ของความรู้ที่แท้จริง
- สัญชาตญาณ หรือ อัชฌัตติญาณคือการรู้เอง
- การที่จิตเกิดความรู้แจ่มแจ้ง ชัดเจนโดยตรง
- ไม่ต้องอาศัยการอ้างผลหรือความรู้อันเป็นตัวกลาง
- อังรี ประณาม ๗
- วุฒิปัญญา ว่าเป็นความแท้จริงที่บิดเบือน (บิดเบือนเพราะการถ่ายทอด)
เพราะเป็นความแท้จริงที่เกิดจากการเล่าเรียน ส่วนสัญชาตญาณ เป็นความรู้ที่เกิดขึ้นเองโดยการเพ่งภายในของจิต

อ้างอิงจาก http://www.hrd.ru.ac.th/TotalSubject/EF603_4.html