วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #109 : ต้นทางฝรั่งเศส : ตามพี่หมื่นไปฝรั่งเศส

ต้นทางฝรั่งเศส เป็นนิราศบันทึกการเดินทางไปยังยุโรปเรื่องแรกของสยามประเทศ โดยออกจากปากน้ำเจ้าพระยาเมื่อวันเสาร์ แรม 7 ค่ำ เดือนอ้าย ปีฉลู หรือวันที่ 22 ธันวาคม 2229 จนถึงเมืองท่าปาเรด (แบรสต์ - Brest) 

ซึ่งตรงกับที่คณะราชทูตของสมเด็จพระนารายณ์ (King Narai) เดินทางไปเจริญสัมพันธไมตรีกับพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งประเทศฝรั่งเศส (Louis XIV of France) 

.

.

.

.

.

.

คณะราชทูตที่เดินทางในครั้งนั้นประกอบด้วย 

ออกพระวิสูตรสุนทร (Ok-Phra Wisut Sunthon) หรือ โกษาปาน (Kosa Pan) เป็นราชทูต (ทูตนัมเบอร์ 1)

ออกหลวงกัลยาราชไมตรี (Ok-luang Kanlaya Ratchamaiti) เป็นอุปทูต (ทูตนัมเบอร์ 2)

ออกขุนศรีวิสารวาจา (Ok-khun Sisawan Wacha) เป็นตรีทูต (ทูตนัมเบอร์ 3)

.

.

.

ออกพระวิสูตรสุนทร - ออกหลวงกัลยาราชไมตรี - ออกขุนศรีวิสารวาจา

นอกจากราชทูตทั้งสามแล้ว ยังมีขุนนาง 8 คน อาลักษณ์ 4 คน และบ่าวไพร่อีก 20 คน โดยออกเดินทางไปกับเรือรบหลวงลัวโซ (I'Oiseau)

.

.

.

นิราศเรื่องนี้ ดร.ปรีดี พิศภูมิวิถีเป็นผู้พบต้นฉบับตัวเขียนเป็นสมุดไทยดำที่แผนกภาษาตะวันออก หอสมุดแห่งชาติกรุงปารีส โดยบอกชื่อหน้าต้นว่า ต้นทางฝรงงเสษ

นิราศต้นทางฝรั่งเศสเริ่มเดินทางจากปากน้ำเจ้าพระยาผ่านเกาะต่างๆ อย่างเกาะสีชัง เกาะไผ่ เกาะช้าง หมู่เกาะมัน เกาะลิง จนมาถึงเกาะปังกา (บังกา - Bangka) ผ่านช่องแคบปังกาซึ่งอยู่ระหว่างเกาะปักกากับเกาะสุมาตรา เมืองปเลมัง (ปาเล็มบัง - Palembang) และได้แวะที่เมืองบันตัน (บันเติน - Banten) บนเกาะชวา

.

.

.

                  เถิงเมืองบันตัน   บ้านเมืองที่นั้น   ย่อมชาวชวา

โอ่วบัดนี้เอย      เสียแก่ลันดา      ทังตัวพญา      ไม่ระพ้นมือเขา

.

.

.

หลังจากนั้น จึงได้ออกเดินทางต่อเข้าช่องแคบซุนดา (Sunda Strait) จนถึงเกาะพร้าว นับเดินทางได้ 40 วัน จากนั้นเรือถูกลมพายุแทบจะอับปาง ต่อลมสงบก็แวะที่เมืองกาบ บนแหลมกู๊ดโฮป (Cape of Good Hope) ทวีปแอฟริกา

.

.

.

                  ไปถึงเมืองกาบ   เข้าสูงยอดราบ    เป็นกำแพงกัน

ชาววิลันดา       ตั้งเมืองที่นั้น      สร้างตึกเรียงรัน   เป็นชาวค้าขาย

.

.

.

และต่อมา คณะราชทูตได้เดินทางถึงเกาะววยสั้ง (อวยซอง -I'ile Ouessant) ต่อไปจนถึงเมืองปาเรด (แบรสต์ - Brest) ของฝรั่งเศส ซึ่งเป็นจุดหมายของการเดินทาง

.

.

.

                   ถึงท่าปาเรด      เป็นเมืองประเทศ     ฝรั่งเศสนคร

สำเภาเลากา       เรือซาสลอน      ท่องเที่ยวเขจร       ไปมาค้าขาย

.

.

.

นิราศนี้ยังแต่งไม่สมบูรณ์เพราะกระบวนการเชิญพระราชสาส์นและพิธีการต้อนรับต่างๆทำให้กวีไม่มีเวลาเขียน ดร.ปรีดี  พิศภูมิวิถีสันนิฐานว่ากวีอาจจะราชทูตผู้ใดผู้หนึ่ง เพราะในตอนกลางเรื่องกล่าวตอนเรือสำเภาต้องพายุว่า

.

.

.

แต่เราไปมาทุกที     บเหมือนครั้งนี้

พยุมาใหญ่หนักหนา

.

.

.

ซึ่งก็อาจจะเป็นออกหลวงกัลยาราชไมตรี หรือ ออกขุนศรีวิสารวาจา เพราะทั้งสองท่านเคยเดินทางไปต่างแดน คุณหลวงคนแรกไปจีน และคนสุดท้ายไปโมกุลมาก่อน 

แต่เมื่อพิจารณาแล้ว กวีที่ว่าน่าจะเป็น ออกขุนศรีวิสารวาจา ซะมากกว่า

ออกหลวงกัลยาราชไมตรี - ออกพระวิสุทธสุนทร - ออกขุนศรีวิสารวาจา