วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #112 : นานานาวาในวรรณคดี : รัชกาลที่ 3

เสร็จแสดงแห่งแบบเบื้อง       พยุหบาตร  เรืองฤา

เรียงเรื่องพระกฐินขนาด        ขนบน้ำ

เสนอเนืองเนกคณปราช        ปราโมทย์   เทอญพ่อ

เชอญช่วยพิจารณ์อ่านซ้ำ      สอบทั้งเอกโท

ลิลิตกระบวนแห่พระกฐินพยุหยาตราทั้งทางสถลมารคแลชลมารค เป็นวรรณคดีบันทึกภาพกระบวนแห่พระกฐินในรัชกาลที่ 3 ซึ่งเป็นการจัดกระบวนเต็มตำรา ผู้นิพนธ์คือ กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ตามคำกราบทูลอาราธนาของกรมหมื่นไกรสรวิชิต 

เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยทรงนิพนธ์อยู่เป็นเวลาปีครึ่ง จึงบริบูรณ์ เมื่อวันศุกร์ ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 8 ปีมะโรง ฉศก จ.ศ. 1206 (พ.ศ. 2387) 

เนื้อความของลิลิตนี้พรรณนาริ้วกระบวนตามลำดับขั้นตอนตั้งแต่เริ่มจนสิ้นสุดกระบวนอย่างละเอียด อาจกล่าวได้ว่าลิลิตกระบวนแห่พระกฐินพระพยุหยาตราทั้งทางสถลมารคแลชลมารคเป็นตำราว่าด้วยกระบวนแห่พระกฐินพยุหยาตราที่สมบูรณ์ที่สุดเท่าที่มีหลักฐานปรากฏอยู่ในปัจจุบันนี้

วันนี้ เราจะดูกันว่า ในขบวนทางชลมารคกันครับ ว่าจะจัดกันอย่างไรโดยจะเรียงลำดับจากต้นไปมาท้าย ไปดูกันเลย!

เรือเสือทยานชล : หลวงสำแดงเดช    เรือเสือคำรนสินธุ์ : หลวงแสงศรสิทธิ์

เรือแซคำรามร้อง (จระเข้)                 เรือแซคะนองน้ำ (จระเข้)      : กองพม่าอาสา

เรือแซพิพัฒนชล (ปลา)                   เรือแซอานนท์สมุทน (ปลา) : กองมอญอาสา

เรือกราบ (เรือรบใช้ฝีพาย) :

เรือกราบ : พระยาพิไชยบรณฤทธิ์     เรือกราบ : พระยาพิไชยสงคราม

เรือกราบ : พระยาพิชิตณรงค์           เรือกราบ : พระยารามคำแหง

เรือกลอง  คู่กับ   เรือแซรามัญ

เรือคำแหงหาญ (สาง)     เรือสางชาญชลสิทธุ์ (สาง)

เรือลอยบนสินธุ์ (กิเลน)    เรือลินลาสมุทร (กิเลน)

เรือมกรจำแลง (มกร)       เรือมกรแผลงฤทธิ์ (มกร)

เรือสินธุ์ลอยล่อง (เหรา)    เรือสมุทรเหรา (เหรา)

เรือขมังคลื่น (โต)             เรือฝืนสมุทร (โต)

เรืออสุรวายุภักษ์ (ยักษ์)     เรืออสุรปักษีสมุทร (ยักษ์)

เรือพาลีรั้งทวีป (ลิง) : ขุนพิพิธณรงค์                เรือสุครีปครองเมือง (ลิง) : ขุนทรงพิไชย

เรือกระบี่ปราบเมืองมาร (ลิง) : ขุนวิชิตสงคราม   เรือกระบี่ราญรอนราพ (ลิง) : ขุนรณฤทธิ์

เรือกราบ : จมื่นราชามาตย์    เรือกราบ : จมื่นไชยาภรณ์

เรือกราบ : จมื่นไชยภูษา       เรือกราบ : จมื่นทิพเสนา

เรือครุฑเหินระเห็จ      เรือครุฑเตร็จไตรจักร

เรือเอกไชยเหินหาว    เรือเอกไชยหลาวทอง

เรือไชยศรีสุนทร : ผ้าพระกฐิน

เรือกลอง : พระยาเดโช    เรือกลอง : พระยาท้ายน้ำ

เรือชลพิมานไชย : ผ้าไตร

เรือพระที่นั่งมงคลสุบรรณ : ร.3

เรือพระที่นั่งไชยสุพรรณหงส์   เรือพระที่นั่งเหราข้ามสมุทร

เรือองครักษ์

เรือพระกลด

เรือพระแสงสรรพยุทธ

เรือตาร้าย   ซ้าย - ขวา

เรือสมุหกลาโหม    คู่กับ   เรือสมุนายก

เรือเจ้าพระยาพระคลัง (กรมคลัง)  เรือพระยาธรรมาธิบดี (กรมวัง)

เรือพระยาพลเทพ (กรมนา)          เรือพระยายมราช (กรมเวียง)