วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #134 : โคลงภาพคนต่างภาษา

โคลงภาพคนต่างภาษา เป็นวรรณคดีที่แต่งขึ้นเพื่อบรรยายภาพของคนชาติพันธ์ุต่างๆ เดิมจารึกไว้ตามผนังเฉลียงสะกัดศาลารายรอบ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธิ์) ปัจจุบันจารึกสูญหายเกือบหมดแล้ว ยังเหลือเพียง 2 แผ่น

ส่วนรูปภาพคนต่างภาษานั้นจะประดับศาลารายหลังละ 2 รูป รวม 16 หลัง

โคลงภาพคนต่างภาษาเป็นการบรรยายชาติพันธุ์คน 32 ชาติพันธุ์ทั้งรูปร่างหน้าตา ผิวพรรณ ถิ่นที่อยู่ การทำมาหากิน การแต่งกาย ศาสนา อาหารการกิน ทรงผม นับเป็นการให้ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับกลุ่มชาติพันธุ์ได้เป็นอย่างดี

ดังนี้...

1. สิงหฬ - สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส

วิไชยไชเยศมล้าง     เหล่ามาร

สิงหะพาหุเอา          รสไท้

สิงหฬทวีปขนาน       นามเกาะ ก่อนพ่อ

เพราะเพื่อพระไว้เชื้อ   ชื่อวงศ์

รจเรขรูปฉะเพาะให้  ปรากฎ  เพศแฮ

เสื้อหมวกภูผาทรง   เศวตล้วน

พัสตราทวาทศ       ศอกนุ่ง  พันธ์พ่อ

พิศเพ่งเล็งทั่วสิ้น     ถิ่นเมือง

สิงหฬ (Sinhalese) ก็คือเกาะลังกา (Lanka) มีที่มาจากตำนานพระเจ้าวิไชย (Prince Vijaya) ฆ่าพวกยักษ์ แล้วได้ครองเมืองด้วยความที่เป็นโอรสของพระเจ้าสีหพาหุ (Sinhabahu) จึงเอาคำว่า สิงหะ มาตั้งเป็นชื่อเกาะ ใส่เสื้อและหมวกสีขาวสะอาด ผ้านุ่งนั้นยาว 20 ศอก

.

.

2. ไทย - สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส

รูปสยามงามนุ่งแม้น     แมนมา ผจงฤา

นัคเรศสฤษฎิรักษเรือง   ฤทธิตั้ง

มาตยาอโยทธยา        ยลขนาด  นี้พ่อ

รบือเดชทั่วทั้งหล้า       แหล่งแสยงฯ

อัดตลัดพิลาศเสื้อ        สวมตน

ปูมนุ่งพุงพัสตรถแมง     โอบอ้อม

รังสรรค์สกัลสกนธ์        รจิตร โอ่เอย

แสดงแห่งทอไท้พร้อม     เพริศพอฯ

สยาม หรือ Thailand อยู่เมืองอโยธยาที่ยิ่งใหญ่ ใส่เสื้อผ้างดงาม

.

.

3. กะเหรี่ยง - จ่าจิตรนุกูล

ใส่เสื้อเสมียนลว้าปิด    กายสกนธ์

เมล็ดปัดกรองสวมสอ   สูตรร้อย

แรมไร่ระไวหน         ทางจรอก

เดิรดัดดูด้อยด้อย      ด่านผลู

เยียเหย้าอยู่ทรอกห้วย   หุบดง

นามชื่อกะเหรี่ยงภู       เพศนี้

ไป่เห็นกะเหรี่ยงจง       จำภาพไว้พ่อ

กับกะเหรี่ยงจ่ากังชี้       เช่นกัน

กะเหรี่ยง (Karen) เป็นผู้รักษาด่านพรมแดน ใส่เสื้อคล้องลูกปัด อยู่ตามป่าตามเขา

.

.

4. อาฟริกัน - จ่าจิตรนุกูล

หัวพริกหยิกหยาบเผ้า  ผมเงาะ

ปากแสยะยิงฟันขัน     คู่เบื้อ

อยู่เขตรประเทศเกาะ    อาฟริ   กาแฮ

โฉดชาติฉวีเนื้อแม้น     หมึกเขมา

กางเกงริ้วมลิเลื้อย     ลายสุหรัด

ใส่เซื่อสีขาวเขา        ชอบใช้

เช็ดหน้าจัตุรัศจัด       จีบคาด   เอวเอย

เครื่องแต่งร่างร้ายไร้    เพศพล

ชาวแอฟริกัน (African) ผมหยิก ปากแสยะ ผิวดำประดุจหมึก สยามเรียกขานว่า พวกหัวพริก สวมกางเกงลายสุหรัด ใส่เสื้อสีขาว พับผ้าเช็ดหน้าเป็นจีบ

.

.

5. ดอดซิ - พระญาณปริยัติ

ฝรั่งอรอบรูปนี้ชาติ   ชาญชเล

ลัทธิมั่นเหลือจน      สุดมล้าง

คำนับนบพระเย       ซูดฤศต์

ว่าโลกท่านตั้งสร้าง    เศกเอง

กลกับอังกฤษแม้น     เหมือนกัน

สวมหมวกใส่กางเกง   กับเสื้อ

เนาเวียงเนื่องวิลัน      ดาฟาก   ใต้แฮ

ดอดชีชื่อนี้เชื้อ        ชาติเขา

ก็คือชาวดัตซ์ (Dutch) หรือพวกฮอลันดา (ประเทศเนเธอร์แลนด์) เชี่ยวชาญการเดินทะเล นับถือพระเยซูคริสต์ ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นผู้สร้างโลก สวมเสื้อกางเกงเหมือนคนอังกฤษ

.

.

6. อิตาเลียน - ขุนธนสิทธิ์

ทุกพรรค์ทุกภาคล้น   เหลือหลาย

ฝรั่งอิตาเลียนเหลา    หล่อไว้

เข้มแขงแต่งกายกล    อังกฤษ

ทำเนียบเทียบเชื้อใช้   เช่นกัน

ประเทศอยู่เบื้องทิศ     ทักษิณ

ฝ่ายฝั่งสาครตวัน       ตกด้าว

นามเมืองอิตาลียิน       สามารถ  แสยงแฮ

พลฝรั่งหาญห้าวพร้อม   พรั่งพล

ชาวอิตาเลียน (Italian) แต่งกายเหมือนพวกอังกฤษ ประเทศอยู่ทางใต้ของดินแดนตะวันตก พลทหารล้วนเข้มแข็ง

.

.

7. ฝรั่งเศส - พระมุนีนายก

ฝรั่งเศสสักหลาดเสื้อ   สีดำ ใส่แฮ

อินทร์ธนูทองยล       ยาบย้อย

กางเกงขัดดุมดำ       ของเคลือบ

นาฬิกาน้อยห้อย       ห่อเป่า

ประเทศกึ่งก่ำเกือบ     กับอัง  กฤษเฮย

ฝรันซีนครเขา          ใหญ่หล้า

ทหารปืนซึบป่ายรัง      รักษ์ด่าน  แดนแฮ

จรรโจษไพร่ฟ้าพ้น      เศึกสยอก

ฝรั่งเศส (French) ใส่เสื้อสักหลาดสีดำ กางเกงดำ ห้อยนาฬิกา บ้านเมืองของ “ฝรันชิ” (France) ใหญ่โตมาก มีทหารรักษาด่าน มีประชากรจำนวนมาก

.

.

8. ยิบเซ็ดอ่าน - ขุนธนสิทธิ์

ยิบเซ็ดอ่านชื่อชี้             ชาติแสดง

ทำเนียบทำนองอัง           กฤษใช้

เสื้อหมวกพลิกแพลงแปลง   ยักดัด  ประดิษฐ์แฮ

อยู่ทวีปแว่นแคว้นใต้         ต่ำชวา

ชำนาญหนน้ำจัด      เจนจร

ทฤษฐิสาหัสเห็น       กระด้าง

ถือว่าทิวากร           สถิตย์ที่  เดียวพ่อ

แผ่นภพหมุนคว้างปิ้ม   ปั่นใน

จากภูมิศาสตร์วัดโพธิ์สันนิษฐานว่าเป็น “อียิปต์” (Egypt) (ปล.อาจจะมาจากแผนที่สมัยก่อนที่เขียนอียิปต์อยู่ใต้เมืองชวา) แต่งกายเหมือนพวกอังกฤษ ชำนาญการเดินเรือ ถือว่าโลกหมุนรอบดวงอาทิตย์

.

.

9. สระกาฉวน - กรมขุนเดชอดิศร (พระองค์เจ้ามั่ง)

แต่งตนกลนี่นี้        ขนานนาม

ชื่อสระกาฉวนใจ     เชี่ยวกล้า

ลิ่วแล่นสลุบสาม      เสาจู่  จรเฮย

วัดแดดดิ่งน้ำฟ้า       เฟื่องดู

เนาแดนฮินดู่ด้าว      อินเดีย   ทวีปแฮ

สพาดเพรียงเมืองพรู  ไพร่พร้อม

สมญาสระกาเซีย       กเษตร  นี้พ่อ

พลซึบป่ายป้องป้อม    เปี่ยมปืน

จากภูมิศาสตร์วัดโพธิ์สันนิษฐานว่าเป็น “ซาระเซน” (Saracen) เป็นคำฝรั่งที่ใช้เรียกเหมารวมพวกนับถือศาสนาอิสลาม ในโคลงน่าจะหมายถึง พวกมุลสิมที่อาศัยอยู่ในประเทศอินเดีย มีจิตใจกล้าหาญ ใช้เรือกำปั่น 

.

.

10. ยี่ปุ่น - กรมขุนเดชอดิศร (พระองค์เจ้ามั่ง)

เพศภาพพึงรักยั้ง        หยุดชม

รูปยี่ปุ่นปานยืน           อย่างไว้

สองแหยมหยุกหยุยผม   เปียมุ่น

เครื่องแต่งสรรเสื้อใช้     ต่างสี

อยู่เกาะยี่ปุ่นเวิ้ง      วงเขา

เขาย่อมเป็นช่างดี    แปดด้าน

โดยต่ำแต่งตาวเงา   งามปลาย

สบสึ่งสินค้าป้าน      ปิ่นโต

ชนชาติญี่ปุ่น (Japanese) นิยมทำเปียมุ่นและสวมชุดหลากสี อยู่เกาะยี่ปุ่น (Japan) ชำนาญงานช่างและการค้า

.

.

11. อาหรับ - กรมหมื่นไกรสรวิชิต (พระองค์เจ้าสุทัศน์)

อาหรับภาพพวกนี้     แต่งกาย

เสื้อเศวตโสภณกรอม  ค่อเท้า

กางเกงวิลาสลาย      แลเลี่ยน

จีบจะดัดเกี้ยวเกล้า    ต่างสี

เครื่องดำหมวกเสื้อเปลี่ยน  แปลกตัว

ปางฮุเซ็นถึงปี             ป่าวพ้อง

ลุยเพลิงควั่นหัวจน         โลหิต  ถั่งนา

เต้นตบอกเร้าร้อง          ร่ำเซ็น

ชาวอาหรับ (Arab) สวมเสื้อสีขาวยาวกรอมข้อเท้าและกางเกงลาย นับถือนิกายชีอะห์ ซึ่งมีการลุยเพลิงกรีดเลือดบนศีรษะในช่วงเทศกาลฮุเซ็น (แห่เจ้าเซ็น - Hussein ibn ‘Ali ibn Abi Talib) โดยเปลี่ยนเครื่องแต่งกายเป็นสีดำ

.

.

12. หรุ่มโต้ระกี - กรมหมื่นไกรสรวิชิต (พระองค์เจ้าสุทัศน์)

พึงพิศพิมพ์ภาพตั้ง    ตามเฉลียง  นี้พ่อ

เรียกหรุ่มโต้ระกี่เป็น   อย่างไว้

เนยนมฤทธิเปรียง     โคชอบ  ใช้แฮ

เสียสุกรฤาใกล้        เกลียดใกล้

หนวดเครารกรอบแก้ม   กลรง  กาเอย

จมูกไฉไลแหลม         เฟือดฟ้า

สูงใหญ่ล่ำกำลัง         สามารถ  นักนอ

ใจบ่ย่อท้อท้า            เที่ยวหาญ

ชนชาติเติร์ก (Turks) บริโภคนมเนยจากวัว ไม่กินหมู ไว้หนวดเครา จมูกโด่งแหลม รูปร่างสูงใหญ่และมีจิตใจกล้าหาญ

.

.

13. แขกปะถ่าน - หลวงชาญภูเบศร์

แขกชาติปะถ่านเชื้อ    มฤจฉา  ทิฏฐิเอย

แต่งอูฐใส่อานเทียว     เที่ยวจ้าง

ครางเคราครึคระหนา   หนวดน่า  กลัวนา

ดำบ่มีที่อ้าง            อ่านโฉม

กางเกงอระอย่าเสื้อ        ศวตสี  ใส่แฮ

สานเขตรโขมพัสตรพพัน  โพกเกล้า

อยู่แดนดินหลี่มี            โดยที่  มากนา

นบสาสน์เซ็นเคล้าคล้าย    เทศถือ

ชาวปาทาน (Pathan) หรือปัชทุน (Pashtun) ซึ่งเป็นมุสลิมในแถบอัฟกานิสถานและปากีสถาน มีอาชีพแต่งอูฐรับจ้าง นิยมไว้หนวดเครา สวมกางเกงผ้าแพรและเสื้อสีขาว โพกผ้าที่ศีรษะ นับถือศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์ 

.

.

14. แขกจุเหลี่ย - หลวงชาญภูเบศร์

นบเซ็นเซนสุหนี่พ้อง   ภาษา  นี้พ่อ

คือแขกจุเหลี่ยใด      ท่วมเนื้อ

ขอดผมโพกพัสตรา    สอาด  ขาวแฮ

สอดสนับเพลาเสื้อล้ำ   เลขลาย

อยู่แดนมัทราสหมั้ว   มูลมี  มากนา

ถนัดรูดนมโคขาย    ค่ำเช้า

บริโภคภักษสาลี      เมล็ดหลาก  ล่อนแฮ

สบสิ่งกับเข้าเคล้า    คลุกเนย

แขกจุเหลี่ย ก็คือมุสลิมซึ่งอาศัยอยู่ตามชายทะเลทางภาคใต้ของอินเดีย อย่างเมืองมัทราส (Madras / Chennai) รวมถึงเกาะลังกา นับถือนิกายสุหนี่ ถนัดรีดนมโค

.

.

15. หรูชีปตะสบาก - พระญาณปริยัติ

รูปหรูชปิตะสบากด้าว   แดนตวัน ตกพ่อ

คนมากเมืองเขาเคย    ข่าวได้

ดลเดือนฤดูพรรษ์       ผลเห็บ  ตกแฮ

เย็นเยือกลมไล้ย้อย     หยาดเผลียง

ชาวเกษตรใส่เสื้อเย็บ   หนังแกะ

นอบแนบอัคคีเคียง     แค่มุ้ง

ลางชนเชือดหนังแพะ   พันห่อ  กายเฮย

สาบสอาดคลุ้งฟุ้ง       เฟื่องเหม็น

ชาวรัสเซียที่เมืองปีเตอร์สเบอร์ก (Saint Petersburg) ว่าอาศัยอยู่ในดินแดนตะวันตกที่หนาวเย็น นิยมใส่เสื้อเย็บหนังแกะ อาศัยพิงไฟ กินนมเนยเนื้อ

.

.

16. หรูซ - พระญาณปริยัติ

หรูชนี้เนาต่อแคว้น       แขวงจีน

ใครบ่เห็นมาเห็น          หากแจ้ง

กางเกงสอดสวมตีน       เข็มขัด  เขม็งแฮ

หนังพยัคฆ์เย็บเสื้อแกล้ง   กลั่นสรรค์

เสื้อในนวมผ้าพัส        ตราภรณ์

คุมขัดรัดขนันเนียน      แนบเน้น

หนังสัตว์ตัดทอนทำ     ถุงทาบ  เท้านา

หมวกโอ่ขลิบเม้นแม้น   หมวกหนัง

คือชาวตาตาร์ (Tatars) อันเป็นชาวรัสเซียกลุ่มหนึ่ง อาศัยอยู่ในดินแดนติดกับจีน แต่งกายโดยนุ่งกางเกงรัดเข็มขัดและสวมเสื้อหนังเสือ ด้านในเป็นเสื้อนวมอีกชั้น ใส่ถุงเท้าและหมวกหนังสัตว์ 

.

.

17. มอญ - ขุนมหาสิทธิโวหาร

นี้ภาพเตลงเขตรแคว้น   หงสา  วดีแฮ

คือเหล่ารมัญฉมัง        หมู่นี้

ไว้หวังเพื่อประชา        ชมเล่น

เผื่อว่าภายหน้าลี้         ลับหาย

นุ่งผ้าตรางริ้วเช่น        ชาวอัง  วะแฮ

พันโพกเกล้าแต่งกาย    ใส่เสื้อ

มอญมักสึกไหล่หลัง      ลงเลข  ยันต์นา

พลอยทับทิมน้ำเนื้อ       นับถือ

มอญ (Mon) หรือ รามัญเป็นชนกลุ่มน้อยในลุ่มแม่น้ำอิรวดี เดิมเคยปกครองเมืองหงสาวดี แต่ภายหลังถูกพม่าเทคโอเวอร์ไป นุ่งผ้าโพกหัวเหมือนพวกพม่า นิยมสักยันต์ที่ไหล่และหลัง เป็นหน่วยลาดตระเวนคอยสืบข่าวต่างๆ

.

.

18. กระแซ - พระสมบัติบาล

กระแซสีเมฆคล้ำ      ยลเยียว ม่านฤา

นุ่งพัสตรขาวคือชี     ปู่เถ้า

กำซาบอาบยาเทียว   ถือมั่น

ลาดไล่มฤคเร้นเต้า    ไต่เผือน

ชาติกระแซฟันซั่นเหี้ยน   ห่อนหัก

ใครหักเพื่อนเยือนสรวล   แซ่ซี้

โนเนหนุ่มบาสัก          ขาเข่า  พุงพ่อ

ประเทศเขตรนี้ขึ้น        ภุกาม   

กะแซ หรือ ชาวไทพ่าเก  (Tai Phake) เป็นชนชาติไทกลุ่มหนึ่ง อาศัยอยู่ที่เมืองมณีปุระในบริเวณพรมแดนระหว่างพม่ากับอินเดีย โดยทั่วไปประกอบอาชีพเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์

.

.

19. เงี้ยว - ขุนมหาสิทธิโวหาร

รูปนี้เนานอกฟ้า       แสนหวี

มักใฝ่สีนพยายาม     บ่แว้

ของขายแค่ใดดี       เดิรต่าง  ไปเฮย

เชียงใหม่เชียงรุ้งแปล้  ปล่งผลู

แต่งตนใส่เสื้ออย่าง   เดียวกับ  จีนแฮ

เป็ดไก่หมูเค็มของ    ชอบเคี้ยว

มวยมุ่นรัดพัสตรทับ   โพกเกศ

แสดงชื่อชาตินี้เงี้ยว   ด่านดร

เงี้ยวก็คือ ชาวไทใหญ่ (Shan) อาศัยอยู่ที่เมืองแสนหวี มักเดินทางไปค้าขายที่เชียงใหม่และเชียงรุ้ง สวมเสื้อผ้าแบบจีน เกล้าผมมวย โพกผ้า 

.

.

20. พม่า - พระยาบำเรอบริรักษ์

แบบบรพะม่าเพศเพี้ยง   ถ่ายพิมพ์  ไว้พ่อ

ผมขมวดเหมือนมอญ     แกล่แกล้ง

นุ่งผ้าผ่อนเข้าริม         เอวรัด  แน่นหนา

พุงไหล่ขาพร้อมแสร้ง     สักดำ

วไลยใส่หัดถ์ซ้าย     ขวาดู  ชื่นแฮ

สองโสตสอดลานดำ   คู่เคื้อ

ตอยายิ่งยศตนู        โดยเลศ

ยามออกศึกเสื้อตุ้ม     ปี่ดำ

พม่า (Burma) นุ่งผ้ารัดเอว นิยมสักบริเวณไหล่และขา สวมกำไลที่ข้อมือทั้งสองข้าง สอดแผ่นทองคำเป็นต่างหู ขุนนางจะสวมเสื้อและหมวกสีดำเมื่อออกศึก  

.

.

21. ฮินดู่ - หลวงศรีอัศวเดช

วรเทศถ่ายรูปไว้           วานยล  หน่อยนอ

ชาติแขกหนวดเคราดำ     กลบแก้ม

ภาษาประเล่ห์กล           ฮินดู่

งามเครื่องแต่งแต้มสอ้าน   โอ่กาย

กางเกงมัศหรู่เสื้อ      จีบเอว

ย่ำตระหนี่ดอกราย     ร่วงริ้ว

เจียรบาดอัดตลัดเลว   ครุยติด น่านา

หมวกปีกขลิบคิ้วปิ้ว    ปักลาย

แขกฮินดู่ (Hindustan) ก็คือคนอินเดียนะจ๊ะนายจ๋า แขกอินเดียที่นับถือศาสนาพราหมณ์ ไว้หนวดเคราดำ แต่งตัวงาม นุ่งผ้าขาว โพกผ้า ใส่หมวกปีกปักลาย

.

.

22. มลายู - กรมหมื่นไกรสรวิชิต (พระองค์เจ้าสุทัศน์)

ใส่เสื้อชนิดน้อยโพก     ผ้าตปิด

ชาติแขกมลายูหลาย     เหล่าเชื้อ

เคียนคาดปั้นเหน่งกฤช   เหน็บแหนม  เอวแฮ

กุมหอกคูเคื้อเงื้อ         ง่ารำ

เข้าสุเหร่าข้อนอกแทบ    ถอดใจ

อ่านมุหลุดลำนำ          สอดคล้อง

ยะหนิ่งแปะไหรไทร       มุหงิด  ก็ดี

เพลงประพฤติพร้อมต้อง  อย่างกัน

มลายู (Melayu) อยู่ทรงใต้ของสยามประเทศ โพกผ้า ใส่ปั้นเหน่งคาดกริช ถือหอก มีการเข้าสุเหร่าเพื่ออ่านลำนำตามหลักศาสนาอิสลาม

.

.

23. พราหมณ์ฮินดู - นายนุชมหาดเล็ก ปลัดวัดโมลีโลก

สฤษฎิรูปฮินดู่ส่านพ้อง  พงศ์พราหมณ์

เทวพรหมตระกูลสรรค์   เศกให้

ทรงเศวตพัสตรางาม     มวยขมวด  น่อยนอ

เจิมผากโคมัยไล้         เลิศพรหม

ถือศีลกินบวชชั้น      สาธยาย  เวทแฮ

สบศีวาคมชม         ค่ำเช้า

มางสไป่เสพย์หมาย   เมือมาด  สวรรค์เฮย

ไตรพิธรวดเร้ารู้        รอบเรียน

โคลงพราหมณ์นั้นจะกล่าวถึง พวกวงศ์พราหมณ์เป็นสำคัญ พราหมณ์ (Brahmin) เป็นพวกตระกูลที่พระพรหมสร้างมา รอบรู้ไตรเภท ถือศีลไม่กินเนื้อสัตว์ ร่ายมนตราสรรเสริญพระเป็นเจ้า

.

.

24. พราหมณ์รามเหศร์ - พระเทพกวี

รามเหศร์หุติชาติเชื้อ   รามรัฐ

สบศีพาคมเพียร        เพียบรู้

ทวาทศพิธียัช           ชุเวท  ก็ดี

อาจผูกอาจแก้กู้         เก่งมนตร์

นุ่งเชิ้งพื้นเศวตไว้           มวยผม

เฉวียงสูตรสอดกุณฑล      ก่องแก้ว

เสื้อครุยใส่เสงี่ยมสม        รับร่าง  ชีพ่อ

เพื่อเสดาะเคราะห์ร้ายแผ้ว   ผ่อนคลาย

พราหมณ์รามเหศร์นี้น่าจะหมายถึง พราหมณ์ในประเทศไทย สืบเชื้อมาจากเมืองรามรัฐ (Rameswaram - ราเมศรัม) ใส้เสื้อครุย นุ่งผ้าขาว ทำพิธีไสยศาสตร์สะเดาะเคราะห์

.

.

25. จาม - ขุนธนสิทธิ์

แขกจามเจืออย่างปิ้ม   ปานเขมร

ผิวเพื่อนดำดุจหมาย    หมึกไส้

สถานถิ่นอยู่บริเวณ     เวียงลแวก

เสพย์สัตว์นกเนื้อใช้     เชือดคอ

โพกผ้าเช็ดหน้าแผก   พรรค์ขอม

เสื้อใส่ลายลออดุม      ถี่พร้อย

สวมถุงนุ่งกรอมเชิง     เฉกสาย

เอวเหน็บมีดน้อยล้ำ     กฤชไกร

จาม (Chams) นั้นเป็นชาวมุสลิมที่อาศัยอยู่ยังอาณาจักรเขมร เดิมอาศัยอยู่กรุงละแวก ผิวดำ โพกผ้า ใส่เสื้อลาย นุ่งผ้ากรอมเชิง และเหน็บกริช

.

.

26. ลาวยวน - พระยาบำเรอบริรักษ์

เยียภาพยวนพ่ายครั้ง   คราวกรุง  เก่าแฮ

คือชาติหริภุญไชย      ชื่ออ้าง

เขามักสักขาพุง         ดำดุจ  ม่านนา

สองโสตใส่ต่างเนื้อ      แปดทอง

ชมพูโพกเกล้าสุด     สุกสี

สวมใส่วไลยสอง      หัดถ์ฟ้อน

โคลงซอถ่อปรีดี       ตามประเทศ

บเหนื่อยหนุ่มเถ้าอ้อน  แอ่วสาว

น่าจะหมายถึง “ชาวล้านนา” (Lan Na) สืบเชื้อชาติหริภุญไชย เรียกกันว่าลาวพุงดำ ใส่ต่างหูทำจากทองเนื้อแปด โพกผ้าที่ศีรษะ สวมกำไลข้อมือทั้งสองข้าง และมีประเพณีการแอ่วสาว 

.

.

27. หุ้ยหุย - ขุนธนสิทธิ์

หุ้ยหุยเพศนี้ห่อน         ใครเห็น

สฤษฎิรูปราวเฉกเฉลย    เล่าไว้

ประเทศที่อยู่กระเด็น      แดนจรด  จีนพ่อ

แขกใช่แขกไซ้ซั้น        เสพย์หมู

กางเกงรัดผคตเพรี้ยม    แพรหงอน  ไก่เฮย

เสื้อใส่สีแดงดู            ผาดจ้า

รองเชิงชาติเชิงงอน      เชิงใส่  สวมแฮ

สักหลาดหมวกหน้าม้า    ใหม่ศรี

คือชาวหุย (Hui) ชาวมุลลิมที่อาศัยอยู่ยังประเทศจีน อยู่ในดินแดนไชนิสตุรกีสถาน (Chinese Turkestan) นุ่งกางเกงผ้าแพรหงอนไก่ สวมรองเท้าปลายงอน สวมหมวกแขกแบบจีน

.

.

28. เกาหลี - ขุนธนสิทธิ์

เหมือนญวนภาพนี้ใช่      ญวนยล เล่นแฮ

ชาติแขกเกาหลีพี         พ่างปั้น

ผมมวยมุ่นมวยถกล       กอดเกศ  กันแฮ

หน้าหนวดเคราฝั้นเฟื้อย   เฟื่อยคาง

เนาเขตประเทศใกล้     เทียนจิ๋น

แต่งร่างรางชางสวม     ใส่เสื้อ

กางเกงเลียนหลินแล     ปะปลาย

หมวกเช่นหมวกงิ้วเคื้อ    คู่ควร

ชาวเกาหลี (Korean) อยู่ใกล้กับเมืองจีน มวยผมใส่หมวกเหมือนหมวกงิ้ว ไว้หนวดไว้เครา

.

.

29. ญวน - กรมขุนเดชอดิศร (พระองค์เจ้ามั่ง)

ภาพญวนเยี่ยงทูตเว้     เวียดนาม  นี้พ่อ

เครื่องแต่งยรรยงขบวน  แบบงิ้ว

องนายนั่งเปลหาม       คนแห่ น่านา

ถือพัดดำด้ำจิ้ว          วาดหวี

มายาเหลือแหล่ล้น    หลายลบอง

ชมแต่ฝีมือชาญ       ช่างไม้

เสพยสัตว์จรเข้ของ    เขาชอบ  ใจนา

เมืองเรียดริมน้ำใช้     เชี่ยวเรือ

ญวน (người Việt) คือ เวียดนาม แต่งกายแบบงิ้ว อยู่กรุงเว้ เก่งเรื่องช่างไม้ (ในสมัยรัชกาลที่ 3 กรุงเทพกับกรุงเว้ทำสงครามกันเพื่อแย่งลาวเขมร ดังที่ปรากฎในอานัมสยามยุทธ)

.

.

30. จีน - กรมขุนเดชอดิศร (พระองค์เจ้ามั่ง)

รูปจีนระบอบเก่าพู้น        มีผม  มวยนา

แปลงเปลี่ยนเปียเจือตาม    ตาดเจ้า

ใส่เสื้อสะสวยสม            สวมหมวก

เชิงสอดเหียหุ้มเท้า         ทาบหนัง

หมื่นเมืองมากแซ้สดวก   เดิรถึง  กันนา

สนุกบ่ปานกันตั๋ง          ต่างพร้อง

สินค้าสิ่งของพึง           ใจจัก  ดูแฮ

คืนค่ำเท้งท้องน้ำ           แน่นเฉนียน

ก็คือชาวจีน (Chinese) นี้แล (ที่เข้ามาในสมัยรัชกาลที่ 3 นั้นเห็นจะเป็นชาวแมนจู)

.

.

31. เขมร - หลวงลิขิตปรีชา (ปลอบ)

ขอมขำดำสดวกแท้     ธรรมดา

ถือพุทธเพียงตามโอ    วาทไหว้

กัมพุชประเทศสีมา      เมืองทิศ  บูรพ์พ่อ

โผอนภพนบน้อมไท้     ถิ่นสยาม

นุ่งปูมไป่พิศแม้น    เหมือนถม  ยานา

เสื้อใส่สีครามลออ   โอ่แท้

แพรญวนเยื่อไม้สม  เคียนรอบ  พุงพ่อ

ผมกระทุ่มไว้แปล้    เปล่าไร

เขมร (Khmer) ก็คือกัมพูชา มีผิวดำ นับถือศาสนาพุทธ ใส่เสื้อสีคราม คาดแพรพุงด้วยญวน ไว้ผมทรงดอกกระทุ่ม (ผมสั้นตั้งชันเหมือนดอกกระทุ่ม)

.

.

32. ลิ่วขิ่ว - หลวงลิขิตปรีชา (ปลอบ)

ลิ่วขิ่วแขกขอบหล้า     เหลือเดิร  ถึงแฮ

ถ่ายรูปเฉกพิสัย         เช่นเชื้อ

ไว้ผมมุ่นมวยเขิน        คือจุก  เด็กนา

พรรค์เพศผิวเนื้อคล้าย   เคลือบคราม

ใช้สีหมากสุกเสื้อ         กรอมปิด  เขาแฮ

พันโพกเกล้าแต่งตาม     เพศพ้อง

อยู่เขตรประเทศทิศ       บูรพ์บอก  ไว้นา

เขาย่อมจรจิ้มก้อง        กับจีน

น่าจะหมายถึง อาณาจักรรีวกีว (Ryukyu) อันเป็นรัฐโบราณ ปัจจุบันคือหมู่เกาะนันเซ (Nansei Islands) ประเทศญี่ปุ่น ไว้ผมมุ่นมวย นุ่งผ้าสีหมากสุกยาวคลุมเข่า