วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #246 : มงคล 108 ประการ

พุทธบาท (Buddha footprint) ถือเป็นสัญลักษณ์สำคัญแทนพระพุทธเจ้า

รอยพุทธบาทเริ่มปรากฏมาตั้งแต่สมัยพุทธศตวรรษที่ 5 ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 8-9 พระพุทธบาทในสมัยอมราวดี (Amaravati) เริ่มมีลายมงคล 8 ประการ คือ คันฉ่อง ขอช้าง ปลาคู่ ตรีรัตน หม้อน้ำ ศรีวัตสะ สวัสดิกะ และวัฑฌมาน

รูปสัญลักษณ์มงคล 108 เริ่มปรากฏขึ้นในสมัยเมืองโปลนนารุวะ (Polonnaruwa) พ.ศ.1700 สมัยพระเจ้าปรากรมพาหุที่ 1 (Parakramabahu I) 

ซึ่งพระพุทธรักขิตะ (Buddharakkhita) ได้รจนา “คัมภีร์ชินาลังการฎีกา (Jinalankara)” ขึ้นซึ่งเป็นคัมภีร์ที่กล่าวสรรเสริญความยิ่งใหญ่ของพระพุทธเจ้า มีการกล่าวถึงลักษณะของมหาบุรุษ 32 ประการ หรือ มหาปุริสลักษณะ (Mahapurisalakkhana) ที่พื้นฝ่าเท้าจะมีรูปจักรปรากฏตรงกลางและแวดล้อมไปด้วยสัญลักษณ์มงคล 108 อย่าง หรืออัฏฐุรสตมงคล (Atthasata Mangala)

ดังนี้

(รูปพรหม 16 ชั้น)

1. อกนิฏฐสุทธาวาสภูมิ

2. สุทัสสีสุทธาวาสภูมิ

3. สุทัสสาสุทธาวาสภูมิ

4. อตัปปาสุทธาวาสภูมิ

5. อวิหาสุทธาวาสภูมิ

6. อสัญญีสัตตาภูมิ

7. เวหัปผลาภูมิ

8. สุภกิณหาภูมิ

9. อัปปมาณสุภาภูมิ

10. ปริตตสุภาภูมิ

11. อาภัสราภูมิ

12. อัปปมาณาภาภูมิ

13. ปริตรตาภาภูมิ

14. มหาพรหมาภูมิ

15. พรหมปุโรหิตาภูมิ

16. พรหมปาริสัชชาภูมิ

(ฉกามาพจร สวรรค์ 6 ชั้น)

17. ปรนิมมิตวสวัตดี

18. นิมมานรดี

19. ดุสิต

20. ยามา

21. ดาวดึงส์

22. จาตุมหาราชิกา

23. พระแสงหอก (โตรณังสัตติ)

24. แว่นส่องพระพักตร์ (สิริวัจโฉ)

25. ดอกพุดช้อน (นันทิยาวัตตัง)

26. สังวาลย์ (โสวัตถิกัง)

27. ต่างหู (วัฏฏังสกัง)

28. ถ้วยภาชนะ (วัทธมานัง)

29. ปราสาท (ปาสาโท)

30. ขอช้าง (อังสุโส)

31. ซุ้มประตู (โตรณัง)

32. เศวตฉัตร (เสตฉัตตัง)

33. พระขรรค์แก้ว (รัตนขัคคัง)

34. กำหางนกยูง (โมรหัตถัง)

35. พระแท่นที่ประทับ (ภัททปิฎฐัง)

36. พระมงกุฎ (อุณหิสัง)

37. เถาวัลย์แก้ว (รัตนวัลลี)

38. พัดแก้ววาลวิชชนี (มณิกาลวิชชนี)

39. ตาลปัตร (ตาลปัณณัง)

40. บาตร (ปัตโต)

41. พวงดอกมะลิ (สุมนทามัง)

42. ดอกบัวแดง (รัตตุปปะลัง)

43. ดอกบัวขาบ (นีลุปปะลัง)

44. ดอกบัวขาว (เสตุปปะลัง)

45. ดอกบัวหลวงชมพู (ปทุมัง)

46. ดอกบัวหลวงขาว (ปุณฑริกัง)

47. กระออมมีน้ำเต็ม (ปุณณฆโฎ)

48. ถาดมีน้ำเต็ม (ปุณณจาฏิ) 

(มหาสมุทรทั้ง 4) 

49. ปิตสาคร

50. ผลึกสาคร

51. ขีรสาคร

52. นิลสาคร 

53. จักรวาล (จักกวาโฬ)

54. ป่าหิมพานต์ (หิมวา)

55. ภูเขาสุเนรุ (สุเนรุ) 

56. ดวงอาทิตย์ (สุริโย) 

57. ดวงจันทร์ (จันทิมา)

58. ดวงดาว (นักขัตตา) 

(ทวีปใหญ่ทั้ง 4) 

59. อุตตรกุรุทวีป

60. ปุพพวิเทหทวีป

61. อมรโคยานทวีป

62. ชมพูทวีป

63. ทวีปน้อย (ทวิสหัสสปริตตทีปปริวารา) 

64. พระจักรพรรดิ + บริพาร (สังปริวาโร จักกวัตติราชา)

65. สังข์ขาวทักษิณาวรรต (ทักขิณาวัฏฏเสตสังโข)

66. ปลาทองคู่ (สุวัณณมัจฉกยุคคะลัง)

67. จักรคู่ (ยุคคละจักกัง)

68. แม่น้ำใหญ่ 7 สาย

69. สระใหญ่ 7 สระ

(สัตตบริภัณฑ์คีรี 7 เทือก)

70. เขายุคนธร

71. เขาอิสินธร

72. เขากรวิก

73. เขาสุทัศน์

74. เขาเนมินทร 

75. เขาวินันตก

76. เขาอัศกรรณ

77. พญาครุฑ (สุปันนราชา) 

78. พญาจระเข้ (สุสุมารราชา)

79. ธงชัยธงแผ่นผ้า (ธชะปฏากา)

80. พระเก้าอี้แก้ว (รัตนปาฏังกิ)

81. พัดโบกทอง (สุวัณณจามโร)

82. ภูเขาไกรลาส (เกลาสปัพพโต)

83. พญาราชสีห์ (สีหราชา) 

84. พญาเสือโคร่ง (พยัคฆราชา)

85. พญาเสือเหลือง (ทีปิราชา)

86. พญาม้าพลาหก (พลาหโกอัสสราชา)

87. พญาช้างอุโบสถ (อุโปสโต วารณราชา)

88. พญาช้างฉัททันต์ (ฉัททันโต วารณราชา) 

89. พญานาควาสุกรี (วาสุกีอุรคราชา)

90. พญาหงส์ (หังสราชา)

91. พญาไก่เถื่อน (พลกุกกุฏราชา) 

92. พญาโคอุสภราช (อสุภราชา) 

93. พญาช้างเอราวัณ (เอราวัณโณนาคราชา) 

94. มังกรทอง (สุวัณโณมังกโร)

95. แมลงภู่ทอง (สุวัณโณภูมโร)

96. ท้าวมหาพรหมสี่พักตร์ (จตุมุโขมหาพรหมา)

97. เรือทอง (สุวัณณนาวา)

98. บัลลังก์แก้ว (รันตปัลลังโก)

99. พัดใบตาล (ตาลปัณณัง)

100. เต่าทอง (สุวัณโณกัจฉโป)

101. แม่โคลูกอ่อน (สวัจฉกา คาวี)

102. กินนร (กินนโร)

103. กินนรี (กินนรี)

104. นกการเวก (กรวิโก)

105. พญานกยูง (มยุรราชา)

106. พญานกกระเรียน (โกญจราชา)

107. พญานกจากพราก (จากวากราชา)

108. พญานกพริก (ชีวัญชีวกราชา)