วรรณคดีสไตล์เกรียน

ลำดับตอนที่ #280 : บางระมาด : ชุมชนกรุงเทพ 500 ปี

ชุมชนที่เก่าแก่ที่สุดในกรุงเทพมหานคร เท่าที่รู้ชื่อในขณะนี้มีอยู่ 8 แห่ง คือบางเขน บางกรูด บางพลู บางฉนัง บางจาก บางนางนอง ฉมังราย และบางระมาด

.

.

กรุงเทพมหานครมีพัฒนาการมาจากย่านๆหนึ่ง บริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำเจ้าพระยา ในชื่อ "บางกอก" 

บางกอกอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาใกล้อ่าวไทย เป็นบริเวณที่แม่น้ำไหลคดเป็นรูปโค้งเกือกม้า ต่อมาในสมัยอยุธยา ครั้งแผ่นดินสมเด็จพระไชยราชาได้ขุดคลองลัดบางกอก ก็คือแม่น้ำเจ้าพระยาสายตรงในปัจจุบัน

ส่วนแม่น้ำเจ้าพระยาสายเก่ากลายเป็นคลองบางกอกน้อย และคลองบางกอกใหญ่ 

.

.

บางระมาด ปัจจุบันอยู่ในคลองบางกอกน้อย ชื่อระมาดเป็นคำเขมร แปลว่าแรด สันนิฐานว่าคงจะมีแรดอยู่แถบนั้น ย่านนี้เป็นเรือกสวน มีชาวสวนตั้งหลักแหล่งเรียงราย ดังที่ปรากฎอยู่ใน “กำศรวลสมุทร” ก่อนที่จะมีการขุดแม่น้ำลัดที่บางกอกใหญ่ในปี 2087

.

.

กล้วยอ้อยเหลืออ่านอ้าง....ผักนาง 

จรหลาดเล็กคนหนา.......ฝั่งเฝ้า 

เยียมาลุดลบาง............ระมาด 

ถนัดระมาดเต้นเต้า........ไต่เฉนียน ฯ 

.

.

และยังปรากฎเรื่อยมาในโคลงนิราศสุพรรณ นิราศพระประธม นิราศพระแท่นดงรัง รวมถึงนิราศวัดเจ้าฟ้า แสดงให้ถึงความเก่าแก่ของชุมชนบางระมาดนับแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา

และยังปรากฎว่าพระสุนทรโวหาร (ภู่) ยังได้ถึงแก่กรรมที่บ้านสวนบางระมาด ก่อนที่จะทำศพที่วัดโชนิรส (อ้างอิงมาจากประวัติพระสุนทรโวหาร (ภู่) โดยพระยาปริยัติธรรมธาดา (แพ ตาละลักษมณ์) รวบรวมในปี 2456)

.

.

ปัจจุบันคือแขวงบางระมาด เขตตลิ่งชัน กรุงเทพมหานคร

ทิศเหนือ - แขวงฉิมพลี

ทิศใต้ - แขวงบางพรม

ทิศตะวันออก - แขวงคลองชักพระ

ทิศตะวันตก - เขตทวีวัฒนา

.

.

บางระมาดมีสถานที่ท่องเที่ยวที่มีความสำคัญอยู่มากมาย

เกาะศาลเจ้า หรือ “ชุมชนวัดจำปา” เป็นชุมชนเล็กๆ ตั้งอยู่หลังวัดจำปา ที่นี่นอกจากจะยังมีบรรยากาศของบ้านสวนริมคลองสุดชิลล์แล้ว ยังเป็นแหล่งเรียนรู้วิถีชีวิตและงานช่างฝีมือทั้งงานเขียน งานปั้น งานแทงหยวก งานบายศรี การทำน้ำอบน้ำปรุง และแป้งพวงอีกด้วย

กิจกรรมแรกคือการร่วมไหว้ศาลเจ้าพ่อจุ้ย-เจ้าพ่อกุมกรรณ์ ซึ่งมีความเกี่ยวพันกับความเชื่อเรื่องของชาวบางระมาด ภายในศาลยังปรากฏศีรษะจระเข้ ซึ่งชาวบ้านเชื่อว่าจระเข้ใหญ่เป็นพาหนะของเจ้าพ่อจุ้ย 

วัดจำปา เป็นวัดสมัยปลายกรุงศรีอยุธยา บริเวณสันหลังคามณฑป ยังปรากฏรูปปั้นจระเข้ ซึ่งสอดคล้องกับความเชื่อประจำถิ่นเกี่ยวกับจระเข้ศักดิ์สิทธิ์

สุดท้ายเป็นการนำชมทัศนียภาพริมคลองบางระมาดโดยทางเรือ ระหว่างการล่องเรือได้แวะชมสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ เช่น บ้านจุลเสวก (อ่าน จุล-ละ-เส-วก) บ้านข้าหลวงเดิมในพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์

.

.

วัดทองบางระมาด เป็นวัดเก่าแก่ มีหลวงพ่อดำเป็นที่เคารพศรัทธาของชาวบ้าน มีต้นยางใหญ่ขนาดหลายคนโอบ อายุนับร้อยปี นอกจากนี้ยังมีพิพิธภัณฑ์คนโบราณบ้านบางระมาด เป็นพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นที่เก็บรวบรวมของเก่าของย่านบางระมาด วัตถุมงคล พระกรุวัดทอง เอกสารเก่าในการก่อสร้างวัด