โปรแตสแตนท์และคาทอลิก ความสัมพันธ์บนความเข้าใจผิด

ข้อมูลเบื้องต้นของเรื่องนี้

ศรัทธาพาหลง : โปรแตสแตนท์และคาทอลิก ความสัมพันธ์บนความเข้าใจผิดที่

มิอาจแก้ไขได้? (1)

บาทหลวงไพบูลย์ อุดมเดช C.Ss.R.

เนื้อเรื่อง

  ศรัทธาพาหลง : โปรแตสแตนท์และคาทอลิก ความสัมพันธ์บนความเข้าใจผิดที่

มิอาจแก้ไขได้? (1)

บาทหลวงไพบูลย์ อุดมเดช C.Ss.R.

ผมกำลังทำวิทยานิพนธ์เรื่องการฟอร์มมโนธรรมของคาทอลิกและของพี่น้องชาวพุทธในเมืองไทย

ผมต้องการข้อมูลที่ชัดเจนจากพระไตรปิฏก

จึงได้เข้าไปใช้บริการพระไตรปิฏกออนไลท์จากเวปไซด์ของพุทธศาสนาซึ่งมีประโยชน์อย่างยิ่ง

นอกจากจะแวะเข้าไปเยี่ยมเยียนเว็ปไซด์ต่างๆ ของพุทธศาสนาแล้ว ผมยังพบเว็ปไซด์ที่น่าสนใจคือ

http://e-mag.virtualave.net/ ที่นำเสนอเรื่องการเปรียบเทียบศาสนาต่างๆ

ผมคลิกอ่านการเปรียบเทียบระหว่างศาสนาโรมันคาทอลิกกับโปรแตสแตนท์

เมื่ออ่านจบแล้วก็รู้สึกว่าผมน่าจะเขียนอะไรชี้แจงบ้าง

เนื่องจากว่าข้อมูลที่นำมาเปรียบเทียบระหว่างศาสนาพี่น้องคู่นี้มีความไม่สมบูรณ์และความเข้าใจผิ

ดปะปนอยู่มาก อ่านแล้วรู้สึกเหมือนว่าฝ่ายคาทอลิกเป็นผู้ร้ายและฝ่ายโปรแตสแตนท์เป็นพระเอก

ผมเดาเอาว่าผู้จัดทำคงจะแปลเนื้อหามาจากแหล่งข้อมูลที่เขียนโดยพี่น้องโปรแตสแตนท์ที่ยังไม่เข้า

ใจ

คาทอลิกดีพอ เป็นต้นว่าในด้านข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์และมุมมองจากความเป็นจริงของ

ความเป็นมนุษย์ผู้ อ่อนแอ

ที่จริงโดยส่วนตัวผมก็แปลกใจมานานแล้วว่าทำไมพี่น้องโปรแตสแตนท์เข้าใจเราคาทอลิกผิดๆ

และบ่อยครั้งยังฝังใจอยู่ในความผิดพลาดเก่าๆ ในอดีตที่บรรพชนของเราเคยทำ

แน่นอน เรายอมรับว่าคาทอลิกผิดพลาดได้เนื่องจากความอ่อนแอของความเป็นมนุษย์

และสภาพการณ์ของยุคสมัยนั้นๆ

แต่ความผิดพลาดนั้นเองที่ช่วยเป็นครูสอนเราให้เรียนรู้ที่จะเปลี่ยนแปลงและไม่ตกลงไปในความผิด

พลาดเก่าๆ

มาถึงจุดนี้ผมคิดว่า สาเหตุของความเข้าใจผิดนั้นจุดใหญ่ๆคือ

ต่างฝ่ายต่างยึดอัตตาของตนเองมากเกินไป

มองจุดบกพร่องของกันและกันและเล่าสืบต่อไปยังลูกหลาน

ราวกับว่ามนุษย์เรานั้นเมื่อผิดแล้วก็จะผิดร่ำไปไม่มีการเปลี่ยนแปลง

สาเหตุต่อมาคือความศรัทธาเกินเหตุ อันพาให้หลงทางไปจากความจริง

และสาเหตุอีกอย่างคือภาษาที่ใช้ ภาษานั้นมีการเปลี่ยนแปลงนัยยะของความหมาย

การเปลี่ยนแปลงความหมายของภาษาในแต่ละยุคสมัยล้วนก่อให้เกิดความเข้าใจผิดได้เสมอ

และเรามักจะใช้ภาษาเก่าๆของเราในการมองผู้อื่น

ความฝังใจในความบกพร่องของผู้อื่นนั้นก็เลยยิ่งฝังลึกในใจเราจนยากที่จะอภัยหรือลืมได้

บทความยาวบทนี้ ผมพยายามจะชี้แจงความเข้าใจผิดของพี่น้องโปรแตสแตนท์ในสิ่งที่คาทอลิกเชื่อ

สอนและปฏิบัติกันอยู่ทุกวันนี้

ผมจะไม่วิจารณ์คำสอนของพี่น้องโปรแตสแตนท์เพราะจะผิดพลาดได้และไม่ใช่เป้าหมายของบ

ทความนี้ นอกนั้น ผมขอออกตัว ณ ที่นี้ว่าผมไม่ได้เขียนชี้แจงในฐานะผู้นำของศาสนาคาทอลิก

(แม้ผมจะเป็นพระสงฆ์) อย่างเป็นทางการ

ผมเพียงต้องการชี้จุดที่ผู้อ่านหรือนักศึกษาที่เรียนวิชาศาสนาเปรียบเทียบ

น่าจะนำมาใคร่ครวญว่าความจริงอยู่ที่ใด

และที่สำคัญการเปรียบเทียบใดๆที่มีพื้นฐานอยู่บนข้อมูลที่ไม่ถูกต้องกับความเป็นจริง

นอกจากจะไม่มีคุณค่าทางวิชาการแล้วยังจะก่อให้เกิดความเข้าใจผิด ความแตกแยก

การถือเขาถือเรา การเพิ่มพูนอัตตาของตนเอง

และอะไรอื่นอีกมากมายที่ห่างไกลจากคำสอนของพระอาจารย์เจ้าที่แท้จริง

ก่อนอื่นขอกล่าวถึงเหตุการณ์ตามลำดับเวลาและสภาพความเป็นไปของยุโรปในยุคศตวรรษที่

16 ก่อนที่จะมีการปฏิรูปคริสต์ศาสนา เพื่อให้ผู้อ่านเห็นภาพรวมๆของยุคนั้นว่าวุ่นวายเพียงใด

และคาทอลิกเองก็พยายามให้มีการปฏิรูปจากภายในแบบค่อยเป็นค่อยไปอยู่ก่อนแล้ว

ก่อนที่ท่านลูเทอร์จะจุดชนวนการเปลี่ยนแปลงขึ้นในเยอรมันนี

ศตวรรษที่ 16 ยุคฟื้นฟูศิลปวัฒนธรรมในยุโรป

1505 ท่านมาร์ติน ลูเทอร์ (1483-1546)เข้าบวชในอารามนักบวชคณะออกัสตินเนียน

1506 พระสันตะปาปายูลีอุสที่ 2 สั่งให้บรามานเต้ทำการปฏิสังขรณ์วิหารเซ็นต์ปีเตอร์ใหม่

1507 ท่านมาร์ติน ลูเทอร์บวชเป็นพระสงฆ์(บาทหลวง)

1510 ท่านอีรัสมุส(1466-1536) กับหนังสือ Institutio Christani Principis

1510 ท่านมาร์ติน ลูเทอร์ไปที่กรุงโรมในฐานะตัวแทนของคณะออกัสติเนียน

1512 ท่านลูเทอร์ ได้รับปริญญาเอกทางเทววิทยาพระคัมภีร์

1512 เริ่มต้นสังคายนา ลาเตรันครั้งที่ 5 เพื่อพยายามปฏิรูปพระศาสนจักรคาทอลิก

1515 เริ่มคณะนักบวช

ออราโตรีเพื่อการปฏิรูปพระศาสนจักรคาทอลิกโดยได้รับแรงบันดาลใจจากเซ็นต์

แคทเธอรีนแห่งเยนัว(มรณะ 1510)

1516 ท่านอีรัสมุส พิมพ์พระธรรมใหม่ภาษากรีก

1517 เซ็นต์อิกญาซีโอแห่งโลโยลาพยายามปฏิรูปคริสต์ศาสนาในด้านชีวิตฝ่ายจิต

1517 กำเนิดโปรแตสแตนท์โดยท่านมาร์ตินลูเทอร์ยื่นข้อเสนอ 95 ข้อให้มีการปฏิรูป

1517 สิ้นสุดสังคายนา ลาเตรันครั้งที่ 5

1518

สภาอ๊อกสเบิร์กและพระคาร์ดินัลคาเจตันเรียกท่านลูเทอร์ให้มาแก้ข้อกล่าวหาและถอนคำประกาศที่

ต่อต้านศาสนาคาทอลิก

1519 ท่านอูริค สวิงลี(1484-1531) เริ่มเทศน์ที่เมืองซูริคและเริ่มการปฏิรูปศาสนาที่เขตแดนสวิสฯ

1520 ท่านมาร์ตินลูเทอร์เผาเอกสาร exsurge Domine ของพระสันตะปาปาเลโอที่ 10

ต่อหน้าชาวเมืองวิตเตนเบิร์ก

1520 ตั้งคณะเป็นฟรังซิสกันกาปูชินเพื่อพยายามปฏิรูปพระศาสนจักรคาทอลิก

1521 คาทอลิกประกาศตัดลูเทอร์ออกจากพระศาสนจักร

1521 สภาไดเอ็ตแห่งเวิมประกาศขับลูเทอร์ออกจากพระศาสนจักร

เจ้าชายเฟดริกซ่อนท่านลูเทอร์ไว้ในปราสาทวัตเบิร์กเพื่อปกป้องท่านลูเทอร์จากศัตรู

ที่นี่เองที่ท่านลูเทอร์เริ่มแปลพระคัมภีร์ใหม่จากภาษากรีกเป็นภาษาเยอรมัน

1523 ท่านอูลิค สวิงลี ประกาศหลักการ 67

ข้อเพื่อปฏิรูปคริสตศาสนาที่สวิตเซอร์แลนด์และต่อต้านธรรมเนียมคาทอลิกหลายประการว่าไม่

มีพื้นฐานบนพระคัมภีร์

1524 เซ็นต์กาเยตัน

พยายามปฏิรูปศาสนาคาทอลิกทั่วยุโรปโดยการตั้งคณะทีอาไตน์ที่สมาชิกปฏิญาณถือ

ความยากจนเพื่อชำระปัญหาความหละหลวมของนักบวชในยุคนั้น

1524 ท่านลูเทอร์เข้าไปเกี่ยวข้องกับกบฏชาวนาในเยอรมันนี ชาวนาถูกฆ่าตายมากมาย

1524 ท่านสวิงลีสั่งยกเลิกและทำลายหนังสือพิธีมิสซา ออร์แกนในโบสถ์ พิธีขับร้องในโบสถ์

เครื่องหมายกางเขน รูปปั้นนักบุญ ฯลฯ ที่เมืองซูริค สวิตเซอร์แลนด์

1525 ท่านลูเทอร์แต่งงานกับแคทเธอรีน ฟอน โบรา อดีตนักพรตหญิง

1526 ท่านลูเทอร์กับพิธีมิสซาภาษาเยอรมัน

1527 ฝรั่งเศสยึดวัดนักบุญมัทธิวและกวาดล้างกลุ่มโปรแตสแตนท์ครั้งใหญ่

1530 เดนมาร์กรับหลักการปฏิรูปและคำสอนของท่านลูเทอร์

1532 ท่านยอห์น คัลวิน(1509-1564)ประกาศปฏิรูปศาสนาในฝรั่งเศสหลังจากนั้นหนีไปเมืองเจนีวา

1532 เซ็นต์โทมัส มอร์ ลาออกจากราชการในสมัยของพระเจ้าเฮนรีที่ 8

และสองปีต่อมาถึงจำคุกเนื่องจากปฏิเสธที่จะเซ็นชื่อเห็นด้วยกับการหย่าร้าง

ของพระเจ้าเฮนรีกับพระนางแคทเธอรีนและไม่เห็นด้วยกับการปฏิเสธอำนาจการสอน

ความเชื่อและจริยธรรมของพระสันตะปาปา

1534 พระเจ้าเฮนรีที่ 8

ประกาศตัดขาดจากอำนาจของพระสันตะปาปาที่โรมด้วยสาเหตุทางการเมืองและเหตุผล

ที่พระองค์ต้องการหย่ากับพระนางแคทเธอรีนและแต่งงานใหม่กับพระนางแอนโบลีน

1534

เซ็นต์อิกญาซีโอโลโยลาและเพื่อนตั้งคณะเยสุอิตที่มองมาร์ตรฝรั่งเศสเพื่อการปฏิรูปพระศาสนจักร

1534 ท่านลูเทอร์แปลพระคัมภีร์เป็นภาษาเยอรมันสำเร็จและตีพิมพ์เผยแพร่

1536 ท่านยอห์น น็อคส์ รับพิธีบวชเป็นสงฆ์ ต่อมาได้ทำการปฏิรูปศาสนาที่เขตสก๊อตแลนด์

1538 ท่านคัลวินถูกขับออกจากเมืองเจนีวา เขาได้ย้ายไปปักหลักอยู่ที่เมืองสตราสบูร์ก

1540 สำนักวาติกันรับรองคณะเยสุอิตอย่างเป็นทางการ วันที่ 27 กันยายน

1545 เริ่มสังคายนาเมืองเทรนต์ครั้งที่ 1 เพื่อตอบโต้คำกล่าวหาและอิทธิพลของฝ่ายโปรแตสแตนท์

1545 ท่านยอห์น น็อคส์เผยแพร่อิทธิพลและคำสอนของเขากำเนิดนิกายเพรสไบทีเรียน

1546 มรณกรรมของท่านมาร์ตินลูเทอร์ที่เมืองไอซ์สเลเบ็น วันที่ 18 กุมภาพันธ์

1551 เริ่มสังคายนาเทรนต์ครั้งที่ 2

1556 มรณกรรมของเซ็นต์อิกญาซีโอโลโยลาผู้ตั้งคณะเยสุอิต

1559 ท่านยอห์นน็อค

เดินทางกลับสก๊อตแลนด์และเริ่มวางรากฐานคำสอนสายเพรสไบทีเรียนในเขตสก๊อตแลนด์

สองสามปีต่อมาเกิดพิพาทครั้งใหญ่ระหว่างคาทอลิกและโปรแตสแตนท์ในสก็อตแลนด์

1560 เริ่มกระบวนการพูริตันในอังกฤษ

1562 เริ่มสงครามศาสนาระหว่างคาทอลิกและโปรแตสแตนท์ในฝรั่งเศส

1563 สิ้นสุดการประชุมสังคายนาแห่งเมืองเทรนต์ครั้งที่ 3 เพื่อการปฏิรูปพระศาสนจักร

ผมได้ให้ภาพรวมๆของยุโรปข้างต้น

ซึ่งคงพอจะทำให้ผู้อ่านนึกภาพออกว่ายุโรปในยุคนั้นวุ่นวายเพียงใด

เสียงเรียกร้องให้มีการปฏิรูปทั้งทางสังคม ศาสนาและการเมืองเป็นสิ่งที่มีทั่วไปในยุคนั้น

ศาสนาคาทอลิกมิได้นิ่งนอนใจ เพียงแต่เห็นว่าการปฏิรูปนั้นต้องมีความรอบคอบ

ปฏิรูปแล้วไม่ได้มีอะไรดีขึ้น มีแต่ความวุ่นวาย ความเสียหาย

การปฏิรูปก็ไม่ผิดอะไรกับการก่อหวอดเพื่อผลประโยชน์ของอัตตา

ฝ่ายคาทอลิกได้พยายามมีการปฏิรูปโดยเริ่มจากเรื่องของจิตใจและเรื่องชีวิตฝ่ายจิตก่อน

ดังจะเห็นได้จากความพยายามตั้งคณะนักบวชต่างๆขึ้นมาทั้งชายและหญิงเพื่อให้เป็นแบบอย่างใน

ชีวิตศีลธรรมและชีวิตทางความศรัทธา

การพยายามเปลี่ยนแปลงสิ่งที่เคยทำกันมาจนเคยชินแล้วนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย อาจต้องแลกด้วยชีวิต

เป็นต้นเมื่อต้องเผชิญกับการท้าทายอำนาจทางการเมืองทั้งฝ่ายที่เห็นด้วยและไม่เห็นด้วย

ผู้ที่ต้องการเข้าใจประวัติศาสตร์ในยุคศตวรรษที่ 16

ที่แท้จริงนั้นจำต้องมองยุโรปในทุกด้านไม่ใช่จากด้านศาสนาและความศรัทธาอย่าง

เดียว ศาสนาคาทอลิกในยุคนั้นไม่ใช่ศาสนาโดดแต่มีความเกี่ยวข้องกับการเมืองและ

สังคม ผลประโยชน์ทั้งทางโลกและทางธรรม

พระสันตะปาปาเป็นทั้งผู้นำศาสนาและผู้นำอาณาจักรโรมันอันกว้างใหญ่ไพศาล

การปฏิรูปหรือเปลี่ยนแปลงอะไรจึงไม่ใช่เรื่องที่จะทำได้ง่ายๆแม้พระองค์อยาก

จะทำก็ตาม การที่ท่านลูเทอร์ทำการปฏิรูปในหลายๆแง่มุมก็เป็นสิ่งที่เตือนใจให้ผู้นำทาง

ศาสนาคาทอลิกเห็นแสงสว่างเช่นกัน

สังคายนาเมืองเทรนต์คือเครื่องหมายของการปฏิรูปในศาสนาคาทอลิกที่เห็นได้ ชัดเจน

มีการตั้งระเบียบวินัย ชำระพระคัมภีร์ ตั้งสถาบันอบรมพระสงฆ์นักบวช ธรรมทูตขึ้นมา

และค่อยๆจัดการกับพระสงฆ์นักบวชที่ไม่อยู่กับร่องกับรอยให้ออกไปจากระบบ

จัดระเบียบบริหารพระศาสนจักรใหม่

พยายามลดบทบาทและอิทธิพลของการเมืองรัฐต่างๆที่เข้ามาแทรกแซงการบริหารพระ

ศาสนจักรออกไปเพื่อว่าพระสันตะปาปาจะได้มีสิทธิ์และอำนาจเต็มที่ในการบริหาร

พระศาสนจักรอย่างที่ควรจะเป็น

อีกเรื่องหนึ่งคือเรื่องการเคารพพระธาตุนักบุญ

เรามาดูกันดีกว่าว่าคริสตชนยุคเริ่มแรก และโดยเฉพาะผู้รวบรวมสาระบบพระคัมภีร์

มองเรื่องนี้อย่างไร

ค.ศ. 384 นักบุญ เยโรม รวบรวมคัมภีร์ทั้งหมดที่ยอมรับกัน แปลเป็นภาษาละตินอย่างเป็นทางการ

และเรียกส่วนที่เป็นสาระบบรอง ว่า อธิกธรรม(Aprocypha)

และพระคัมภีร์ไบเบิ้ลในการแปลครั้งนี้เป็นฉบับมาตรฐานของพระศาสนจักรคาทอลิคจนปัจจุบันและ

ใช้แปลเป็นภาษาต่างๆอย่างแพร่หลายในสมัยนั้น

นักบุญเยโรม ปิตาจารย์ของพระศาสนจักร

ผู้จัดสาระบบพระคัมภีร์ไบเบิ้ลที่คริสตชนทุกนิกายใช้กันอยู่ทุกวันนี้

กล่าวได้ว่าคัมภีร์เล่มไหนจริงไม่จริงท่านเป็นคนคัด และจัดเป็นไบเบิ้ลที่ใช้กันมาจนปัจจุบัน

ท่านได้ตอบคำถามเรื่องการให้ความเคารพนักบุญ และพระธาตุนักบุญไว้ด้วย

(ถ้าคำตอบท่านไม่น่าเชื่อถือ พระคัมภีร์ไบเบิ้ลที่คริสตชนทุกนิกายใช้คงไม่น่าเชื่อถือเหมือนกัน)

"เราไม่ได้นมัสการพระธาตุ หรือนมัสการนักบุญ

แต่เราให้เกียรติพวกท่านในการนมัสการพระองค์ผู้ซึ่งเหล่านักบุญได้ยึดเป็นแบบอย่าง

เราให้เกียรติผู้รับใช้พระเจ้า เพื่อสะท้อนความเคารพนั้นไปยังองค์พระผู้เป็นเจ้าเอง"

ท่านยังกล่าวอีกว่า

"การให้เกียรติพวกท่าน(นักบุญ) ไม่ใช่การนมัสการรูปเคารพ

เพราะไม่เคยมีคริสตชนคนไหนเห็นนักบุญเป็นพระเจ้า ในทางกลับกัน เราขอให้ท่านเหล่านั้น

วิงวอนพระเจ้าเพื่อเรา เพราะว่า หากเมื่อเหล่านักบุญอัครสาวก และบรรดามรณสักขี

ยังมีชีวิตอยู่ในโลกนี้ ท่านยังสามารถอธิษฐานภาวนาเพื่อมนุษย์คนอื่นได้

ภายหลังจากที่ท่านชนะโลกนี้แล้วพวกท่านจะมีพลังอธิษฐานมากกว่าสักเพียงไร

พวกท่านเหล่านั้นจะมีพลังอธิษฐานน้อยลงหรือในเมื่อขณะนี้พวกท่านกำลังอยู่กับพระเยซูคริสตเจ้า?

"

ดังนั้นหากการขอให้บรรดานักบุญและแม่พระช่วยวิงวอน นั้น ผิด

และต้องทำให้คาทอลิคตกนรกเพราะการนี้ ตามที่คริสตจักรสายสุดโต่งบางแห่งสอน

จงบอกให้สมาชิกคริสตจักรนั้นเลิกอ่านพระคัมภีร์และเลิกอ้างพระคัมภีร์ไบเบิ้ลซะ

เพราะคนจัดสาระบบพระคัมภีร์ไบเบิ้ลที่อยู่ในมือพวกเขา

ที่พวกเขาอ่านและอ้างมาด่าคาทอลิคเสมอนั้น ตอนนี้คงอยู่ในนรก

เพราะท่านเห็นดีเห็นงามและยังสอนให้เราเสนอวิงวอนผ่านนักบุญ และให้ความเคารพนักบุญด้วย

และการอ่านหนังสือที่คนฝ่ายนรกเลือกให้คงจะพาท่านตกนรกตามเขากันหมด ไม่กลัวเหรอ

ส่วนเราที่เป็นคาทอลิคนั้นนั้น เชื่อว่าท่านอยู่ในสวรรค์

และคงกำลังอธิษฐานให้คนที่อ่านไบเบิ้ลเล่มที่ท่านจัดสาระบบโดยองค์พระจิตเจ้าดลใจนี้

ได้เข้าใจและตีความไบเบิ้ลอย่างถูกต้องกันทุกคน

จะได้เลิกยกไบเบิ้ลที่ท่านอุตส่าห์คัดและรวบรวมมาทะเลาะกันเองซะที

เอกสารประกอบการเขียน

Collins, Michael. The Story of Christianity. London: A Dorling Kindersley Book, 1996.

Depuis, Jacques, ed. The Christian Faith. New York: Alba.House, 1996.

Haffner, Paul. The Sacramental Mystery. Trowbridge,Wiltshire: Cromwell Press, 1999.

McBrien, Richard. Ed. Encyclopedia of Catholicism. San Francisco: HarperSanfransisco,

1995

McBrien, Richard. Catholicism. London: Geoferey Chapman, 1994.

http://www.issara.com/article/prot1.html