การช่วยคลอดด้วยคีม (Forceps extraction)

การช่วยคลอดด้วยคีม (Forceps extraction)

Forceps extraction คือ การทำคลอดโดยการใช้คีม ช่วยดึงเด็กออกซึ่งวัตถุประสงค์การทำ คือ การช่วยให้ระยะเวลาที่ 2 ของการคลอดสั้น กรณีที่มีภาวะแทรกซ้อน เช่น  ผลจากการได้ยาระงับการเจ็บปวด หรือกรณีทารกขาดออกซิเจน ในระยะใกล้คลอด

ชนิดของคีมที่ใช้บ่อย

1. Simson fprceps ใช้ช่วยเหลือการคลอดศีรษะทารกท่าปกติ
2. Keilland forceps ใช้หมุนศีรษะทารก กรณีการหมุนศีรษะไม่เป็นไปตามปกติ
3. Piper forceps ใช้ช่วยคลอดศีรษะทารกกรณีส่วนนำทารกเป็นท่าก้น

ชนิดของการคลอดด้วยคีม

1. Low forceps คือการทำคลอดด้วยคีมที่ศีรษะลงมาอยู่ที่ Pelvic floor แล้ว Sagital suture อยู่ใน antero – posterior diameter
2. Mid forceps คือ การทำคลอดด้วยคีมที่ศีรษะ engaged อยู่ที่ระดับ ischial spine
3. Hight forceps คือ การทำคลอดด้วยคีมที่ศีรษะยังไม่ engagement ซึ่งอันตรายไม่นิยมทำ

ภาวะที่ต้องพร้อมในการทำคลอดด้วยคีม

1. ปาดมดลูกเปิดหมด
2. รู้ท่าเด็กแน่นอน
3. ส่วนนำลงอุ้งเชิงกรานอย่างน้อยระดับ ischial spine
4. เชิงกรานไม่แคบ
5. ถุงน้ำคร่ำแตกแล้ว
6. ทารกมีชีวิตอยู่

ข้อบ่งชี้ในการทำคลอดด้วยคีม

1. ต้องการให้ระยะที่สองของการคลอดสั้นลง
2. Prolong second stage of labour
3. Maternal emergency เช่น โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง หอบหืด มารดาไม่มีแรงเบ่ง
4. Fetal emergency เช่น distress prolapsed cord เป็นต้น

อันตรายต่อมารดา

1. เกิดการฉีกขาดของปากมดลูก ช่องทางคลอด ปากช่องคลอด
2. กระดูกเชิงกรานแยก ทำให้ปวดมาก
3. กระทบกระเทือนต่อทางเดินปัสสาวะ ทำให้ถ่ายปัสสาวะไม่ออก
4. ตกเลือดหลังคลอด
5. การติดเชื้อ

อันตรายต่อเด็ก

1. กะโหลกศีรษะแตก
2. เลือดออกในสมอง
3. มีรอยช้ำจากการใช้คีม
4. อาจเกิด Facial nerve palsy

การพยาบาล

ก่อนทำคลอด

1. ประเมินสภาพมารดาทารกจากรายงานการฝากครรภ์และผลการตรวจร่างกาย และตรวจครรภ์แรกรับไว้ในโรงพยาบาล และความก้าวหน้าของการคลอด
2. การเตรียมมารดา

ด้านร่างกาย จัด Position Lithotomy, Scrub vulva และดูแลให้กระเพาะปัสสาวะว่าง

ด้านจิตใจ โดยอธิบายขั้นตอนการช่วยเหลือ การปฏิบัติตัวขณะแพทย์ช่วยทำคลอดและให้กำลังใจ

3.การเตรียมเครื่องมือ

เครื่องมือช่วยเหลือการคลอด ชุดทำคลอด , Forceps และ set สวนปัสสาวะ

การเตรียมช่วยเหลือทารก โดยการเตรียมเครื่องมือกู้ชีพ และกุมารแพทย์เพื่อช่วยเหลือทารก

ขณะทำคลอด

1. ด้านร่างกาย

-         Check การหดรัดตัวของกล้ามเนื้อมดลูก

-         Check F.H.S, Check V/S

-         ดูแลความสุขสบายทางด้านร่างกาย

-         ดูแล IV fluid

-         การเบ่งคลอด => ไม่ต้อเบ่งถ้ามีข้อห้าม

2. ด้านจิตใจ อยู่เป็นเพื่อนขณะทำ และให้กำลังใจ

หลังทำคลอด

1. ป้องกัน P.P.H สำคัญที่สุด โดยการสังเกต การหดรัดตัวของมดลูก ปริมาณเลือดที่ออกทางช่องคลอด กระเพาะปัสสาวะว่าง สัญญาณชีพ และแผลฝีเย็บ
2. ป้องกันการติดเชื้อ ดูแลให้ยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษาของแพทย์ และตรวจสัญญาณชีพทุก 4 ชั่วโมง สังเกตสีและกลิ่นของน้ำคาวปลา
3. ความสุขสบายทั่วไปเรื่อง ความสะอาดของร่างกาย อาหารภายหลังคลอด และดูแลพักผ่อน
4. ส่งเสริมสัมพันธภาพระหว่างมารดา-ทารก โดยนำมารดาและทารกมาอยู่ด้วยกันให้เร็วที่สุดเมื่อมารดาและทารกแข็งแรงดี หรือนำบุตรมาให้ดูดนมมารดาเป็นระยะๆ กรณีที่มารดายังอ่อนเพลียอยู่