สรุปพระพุทธศาสนา ส 33102
สรุปพระพุทธศาสนา
หน่วยที่ 1 หลักธรรมทางศาสนา (มรรค)
ปัญญา3 คือ ความรอบรู้ในทางโลกและความจริงของชีวิต
สุตมยปัญญา คือ ความรอบรู้ที่มาจากการฟัง การอ่าน การเขียน การพูด
จินตามยปัญญา คือ ความรอบรู้ที่เกิดจากการคิดวิเคราะห์ พิจารณาในสิ่งต่างๆ
ภาวนามยปัญญา คือ ความรู้ที่เกิดจาการปฏิบัติหรือการลงมือกระทำ ซึ่งเป็นปัญญาในขั้นสูงสุด
สัปปุริสธรรม 7 คือ หลักธรรมสำหรับคนดี
1. ธัมมัญญุตา = รู้จักเหตุ 2. อัตถัญญุตา = รู้จักผล 3. อัตตัญญุตา = รู้จักตนเอง
4. มัตตัญญุตา = รู้จักประมาณ 5. กาลัญญุตา = รู้จักเวลา 6. ปุริสัญญุตา = รู้จักชุมชน
7. ปุคคลัญญุตา = รู้จักคน
อุบาสกธรรม7 คือ หลักปฏิบัติ อุบาสก อุบาสิกา ในพระพุทธศาสนา
1. ไปวัดตามกาล 2. ฟังธรรมอย่างสม่ำเสมอ 3. ปฏิบัติตามหลักธรรม รักษาศีล 4. การทำบุญกุศล
5. ความเลื่อมใสศรัทธาในพระสงฆ์ พระพุทธศาสนา 6. ตั้งจิตรในการฟังธรรมให้เกิดกุศล
7. ทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา
มรรคมีองค์8 คือ การปฏิบัติทางสายกลางที่นำไปสู่การดับทุกข์ สามารถสรุปลงในหลัก ไตรสิกขา ประกอบด้วย
1. ศีล ได้แก่
1.สัมมาวาจา = การพูดชอบ การพูดมี 4 ประการ ได้แก่
- การพูดแต่ความจริง - การพูดไพเราะอ่อนหวาน - การพูดให้เกิดความสามัคคี - การพูดแต่เรื่องมีประโยชน์
2.สัมมาอาชีวะ = การเลี้ยงชีพชอบ ประกอบอาชีพสุจริต
3.สัมมากัมมันตะ = การทำงานชอบ เว้นจากการประพฤติไม่ดี มี 3ประการดังนี้
- การฆ่าสัตว์ - การลักทรัพย์ - การประพฤติผิดในกาม
2. สมาธิ ได้แก่ 1.สัมมาวายามะ คือ ความเพียรพยายามชอบ 2.สัมมาสติ คือ ความระลึกชอบ
3.สัมมาสมาธิ คือ ความตั้งมั่นชอบ
3. ปัญญา ได้แก่ 1.สัมมาทิฏฐิ คือ ความเห็นชอบ 2.สัมมาสังกัปปะ คือ ความคิดชอบ
บุญกิริยาวัตถุ 10 คือ สิ่งที่ตั้งในการทำความดีในพระพุทธศาสนา 10 ประการ ได้แก่
1. ทานมัย คือ การทำความดีด้วยการให้ทาน 2. ศีลมัย คือ การทำความดีด้วยการรักษาศีล
3. ภาวนามัย คือ การทำความดีด้วยการเจริญภาวนา 4.อปจายนมัย คือ การทำความดีด้วยการอ่อนน้อมถ่อมตน
5.เวยยาวัจจมัย คือ การทำความดีด้วยการช่วยเหลือสังคม 6.ปัตติทานมัย คือ การทำความดีด้วยการแบ่งปันส่วนของความดีให้ผู้อื่น 7.ปัตตานุโมทนามัย คือ การทำความดีด้วยการยินดีในความดีของผู้อื่น
8.ธัมมัสสวนมัย คือ การทำความดีด้วยการฟังธรรม
9.ธัมมเทสนามัย คือ การทำความดีด้วยการสั่งสอนธรรมให้ผู้อื่น 10.ทิฏฐุชุกรรม คือ การทำความดีด้วยการเห็นตรงความเป็นจริง
มงคล 38 หมายถึง หลักปฏิบัติที่นำความสุขและความเจริญแก่ผู้ปฏิบัติ 38 ประการ (ในที่นี้ได้กล่าวเพียง 4 ข้อสำคัญ)
1. การมีศิลปะ (สิปฺปญฺจ) ศิลปะ คือ การทำงานที่เกิดความชำนาญหรือความชัดเจน ซึงแบ่งออกเป็น 2 ส่วน
1. ศิลปะของบรรพชิต คือ ความฉลาดในหัตถกรรมของพระสงฆ์
2. ศิลปะของคฤหัสถ์ คือ ความฉลาดในหัตถกรรมของชาวบ้าน
2. การฟังธรรมตามกาล (กาเลน ธมฺมสฺสวนํ) คือ การฟังหลักคำสอนของพระพุทธศาสนา
ปัญญา = ความรอบรู้โดยมีสติเป็นตัวกำกับ การฟังธรรม = การฟังธรรมเทศนาโดยพระสงฆ์
ประโยชน์
- ได้ฟังสิ่งที่ไม่เคยฟัง - เมื่อได้ฟังแล้วก็จะกระจ่างขึ้น - ได้ข้อประพฤติปฏิบัติ - จิตใจผ่องใส
3.การพบเห็นสมณะ (สมณานญฺจ ทสฺสนํ)
สมณะ คือ ผู้สงบจากกิเลสทั้งหลาย และได้ฝึกฝนอบรมกาย วาจา ใจ และปัญญา เรียบร้อยแล้ว หมายถึง
ภิกษุสงฆ์
- ประเภทของสมณะ
1.สมณะบุคคล คือ รูปร่างตัวตนที่เป็นสมณะ 2.สมณะธรรม คือ คุณงามความดีของสมณะบุคคล
4. การสนทนาตามกาล (กาเลน ธมฺมสากจฺฉา)
การสนทนาธรรม คือ การแลกเปลี่ยนหลักธรรมโดยมีการถ่ายทอดให้แก่กัน
- เวลาที่สนทนาธรรม
1.วันธรรมสวนะ
2.เมื่อว่างเว้นจากการเรียน การทำงาน
- หลักของการสนทนาธรรม
1.กำหนดหัวข้อ 2.ขอบเขตของการสนทนา 3.ประเด็นของปัญหา 4.จุดมุ่งหมายของการสนทนา
หน่วยที่ 2 พุทธศาสนสุภาษิต และคำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา
1. อตฺตา หเว ชิตํ เสยฺโย ชนะตนนั้นแลดีกว่า การชนะมี 2 อย่าง คือ ชนะผู้อื่น และชนะตนเอง
2. ธมฺมจารี สุขํ เสติ ผู้ประพฤติธรรมย่อมอยู่เป็นสุข ผู้ประพฤติใหน หลักศีล สมาธิ ปัญญา
3. ปมาโท มจฺจุโน ปทํ ความประมาทเป็นหนทางแห่งความตาย การไม่ตกอยู่ในความประมาท คือ การมีสติ
4. สุสฺสูสํ ลภเต ปญญํ ผู้ฟังที่ดีย่อมได้ปัญญา ผู้ฟังตั้งมีสมาธิ ก็จะก่อให้เกิดปัญญา
คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา
อัตตา คือ ตัวตน คนทั่วไปที่ยังมีกิเลส ยังยึดมั่นในขันธ์ 5 รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ
อนัตตา คือ ความไม่มีตัวตน สิ่งที่เราเห็นอยู่ทั่วไปเป็นเพียงนามสมมติ โดยเฉพาะถือว่าสิ่งนั้นไม่มีตัวตน
หน่วยที่ 3 วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
1. วันวิสาขบูชา (วันพระพุทธ) คือ วันที่มีเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นพร้อมกัน 3ประการ คือ วันที่พระพุทธเจ้าทรง ประสูติ
ตรัสรู้ และเสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน
การจัดพิธีวันวิสาขบูชา มีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย อยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ในสมัยรัชกาลที่ 1 ต่อมามีการจารึกประวัติการฟื้นฟูในพงศาวดารในสมัยรัชกาลที่ 2
2. วันมาฆบูชา (วันพระธรรม) คือ วันที่พระพุทธเจ้าทรงประชุมสาวกใหญ่เป็นครั้งแรก ณ วัดเวฬุวันมหาวิหาร ซึ่งเรียกการประชุมนี้ว่า มหาสาวกสันนิบาต ซึ่งพร้อมด้วยองค์ 4 ประการที่เรียกว่า จาตุรงคสันนิบาต และทรงประการหลักธรรมคำสอนของศาสนาที่เรียกว่า โอวาทปาฎิโมกข์
การจัดพิธีวันมาฆบูชา เริ่มในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.4) และมีหลักฐานที่ปรากฏในหนังสือพระราชพิธีสิบสองเดือน ซึ่งเป็นพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.5)
3. วันอาสาฬหบูชา (วันพระสงฆ์) คือ วันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมเป็นครั้ง ให้แก่เบญจวัคคีย์ ซึ่งเรียกว่า ปฐมเทศนา
ซึ่งเป็นหลักธรรมที่เรียกว่า ธัมมจักกัปปวัตนสูตร ซึ่งเป็นหลักธรรมที่เกี่ยวกับที่สุดโต่ง 2 ประการ ได้แก่ การทรมานตนเองด้วยวิธีต่างๆ (อัตตกิลมถานุโยค) และการหมกมุ่นอยู่มรความสุขจนเกินไป (กามสุขัลลิกานุโยค) จากนั้นทรงแสดงหลักธรรม อริยสัจ 4 และได้พระสงฆ์สาวกรูปแรกของโลก เป็นวันที่พระรัตนตรัยเกิดขึ้นครบบริบูรณ์
การจัดพิธีวันอาสาฬหบูชา เริ่มตั้งแต่สมัยสุโขทัย มีพระราชพิธีอาสาฬหมาส ต่อมาพ.ศ.2501 ได้มีข้อเสนอโดย
พระธรรมโกศาจารย์ เสนอต่อคณะรัฐมนตรีด้วยการลงมติเห็นชอบให้เป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา
4. วันธรรมสวนะ คือ วันฟังธรรม หรือ วันฟัง เป็นวันแห่งการทำความดี รักษาศีล ทำบุญตักบาตรและฟังธรรมที่วัด
5. วันเข้าพรรษา เป็นวันที่พระสงฆ์จะต้องปฏิบัติตามพระวินัย โดยจำพรรษาที่วัด 3 เดือนและตั้งใจศึกษาหลักธรรม ชาวพุทธจะมีการทำพิธีหล่อเทียนพรรษา และถวายเทียนพรรษา ถวายผ้าอาบน้ำฝน ตักบาตรรดอกไม้ งดเหล้าเข้าพรรษา
6. วันออกพรรษา เป็นวันที่พระสงฆ์อยู่จำพรรษาครบ 3 เดือน และพระสงฆ์จะทำพิธีออกพรรษา คือ มหาปวารณา และชาวพุทธจะทำบุญตักบาตรเทโวโรหณะ พร้อมด้วยข้าวต้มลูกโยน
การปฎิบัติตนในวันสำคัญทางศาสนา คือ ทำบุญตักบาตร รักษาศีล 5 ไหว้พระสวดมนต์ ฟังธรรมเทศนา ละซึ่งอบายมุข 6 และเวียนเทียนที่วัด (ยกเว้นวันอัฎฐมีบูชา วันเข้าพรรษา วันออกพรรษา วันธรรมสวนะ)
"สติมา ปัญญาเกิด สติเตลิดจะเกิดปัญหา”
ที่มา my space ของ อ.นพฯ
ให้เด็กบดินทร 1 ที่จะสอบมาอ่านกันเน้อ
ความคิดเห็น