รัฐธรรมนูญที่ดีควรเป็นอย่างไร

การเขียนหรือการยกร่างรัฐธรรมนูญเป็นงานที่เรียกว่ายากที่สุดในโลก เพราะต้องช่วยกันเขียนหลายคนและมีการกลั่นกรองกันหลายชั้น กว่าจะผ่านออกมาประกาศใช้เป็นรัฐธรรมนูญ การยกร่างหรือการกลั่นกรองรัฐธรรมนูญไม่ใช่เป็นแค่เพียงกระบวนการสรรหาผู้ เชี่ยวชาญและการจัดการเท่านั้น ยังประกอบไปด้วยรูปแบบและเนื้อหาสาระในเชิงยุทธศาสตร์ นโยบาย และวิสัยทัศน์อยู่ในกระบวนการนั้นด้วย

อันเนื่องมาจากกฎหมายรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครองและบริหารประเทศ การร่างรัฐธรรมนูญจึงต้องอาศัยผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้เชี่ยวชาญ และผู้มีส่วนได้เสีย (STAKEHOLDERS) ที่มีความรู้ มีความรอบคอบถี่ถ้วนเป็นธรรม และมีความสุจริตใจเป็นที่ตั้ง

การที่รัฐบาลเปิดโอกาสให้มีตัวแทนจากภาคส่วนต่างๆ ของสังคม เข้าไปมีส่วนร่วมในการร่างรัฐธรรมนูญนั้นมีสิ่งดี และเป็นวิถีประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข

แต่มีเงื่อนไขสำคัญว่าจะต้องเป็นผู้มีภูมิความรู้ ภูมิคุณธรรม และภูมิปัญญา จึงจะช่วยกันทำงานอันสำคัญยิ่งยวดชิ้นนี้ให้สำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี

ในที่สุดเราก็คงจะได้รัฐธรรมนูญฉบับปฏิรูปการเมืองรอบสองที่พอไปวัดไปวาได้ คงเป็นรัฐธรรมนูญฉบับรถอีแต๋นเหมาะสมและเข้ากันได้ดีกับสภาพความเป็นจริงของ ประเทศไทยและอุปนิสัย-สันดาน ของนักการเมืองไทยพอสมควร

คงไม่ใช่รัฐธรรมนูญฉบับรถหรูโรลสรอยซ์ เหมือนอย่างที่ประธานสภานิติบัญญัติแห่งชาติ มีชัย ฤชุพันธุ์ กล่าวเปรียบเทียบรัฐธรรมนูญฉบับประชาชน ปี พ.ศ.2540 เอาไว้เป็นแน่แท้

อย่างไรก็ตาม ในฐานะประชาชนพลเมืองคนหนึ่งของประเทศ ก็อยากมีส่วนร่วมในการปฏิรูปครั้งนี้ด้วย โดยขอเสนอข้อคิดเห็นว่า รัฐธรรมนูญที่ดีควรมีลักษณะอย่างไร ดังต่อไปนี้

รัฐธรรมนูญที่ดี คือรัฐธรรมนูญที่มีความเหมาะสมกับสภาพอันแท้จริงของประเทศ โดยคำนึงถึงผลประโยชน์ของประชาชน และประเทศชาติเป็นที่ตั้ง ซึ่งน่าจะมีลักษณะสำคัญ 8 ประการ คือ

1) รัฐธรรมนูญที่ดีควรมีข้อความที่ชัดเจนแน่นอน เข้าใจง่าย ไม่กำกวมล่อแหลมต่อการตีความที่อาจเกิดความผิดพลาด

2) รัฐธรรมนูญที่ดีควรมีการบัญญัติสิทธิ หน้าที่และเสรีภาพของประชาชนไว้อย่างชัดเจนแน่นอน รวมทั้งการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนอีกด้วย

3) รัฐธรรมนูญที่ดีไม่ควรยืดยาวเกินไป เพราะอาจทำให้ต้องมีการอธิบายตีความหมายกันมากมาย รายละเอียดปลีกย่อยควรเป็นหน้าที่ของฝ่ายนิติบัญญัติที่จะออกกฎหมายประกอบ รัฐธรรมนูญในภายหลัง

4) รัฐธรรมนูญที่ดีต้องครอบคลุมบทบัญญัติเกี่ยวกับการปกครองของรัฐไว้อย่างครบ ถ้วน อันได้แก่ การใช้อำนาจอธิปไตย การแบ่งอำนาจอธิปไตย ความสัมพันธ์เกี่ยวโยงขององค์กรที่ใช้อำนาจอธิปไตย เป็นต้น

5) รัฐธรรมนูญที่ดีควรระบุระบอบการปกครองของประเทศและศาสนาประจำชาติให้ชัดเจน เด็ดขาด

6) รัฐธรรมนูญที่ดีต้องสร้างความเป็นธรรม ความยุติธรรม และความเสมอภาค ในทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมโดยรวมทั้งหมด

7) รัฐธรรมนูญที่ดีควรกำหนดวิธีการแก้ไขเพิ่มเติมหรือบทเฉพาะกาลให้มีความ ยืดหยุ่นสอดคล้องกับยุคสมัย

8) รัฐธรรมนูญที่ดีต้องสามารถป้องกันการล้มล้างหรือแก้ไขโดยใช้กำลังบังคับจาก การปฏิวัติรัฐประหารได้ (ข้อนี้เป็นสุดยอดของรัฐธรรมนูญ)

สำหรับข้อที่ 8 นี้ อยากให้เอาอย่างรัฐธรรมนูญของสาธารณรัฐประชาชนจีน โดยเขียนไว้ในมาตราที่ 1 เลย อาจมีการแก้ไขเพิ่มเติมข้อความบางส่วน ให้เหมาะกับประเทศไทย มาตราที่ 1 บทที่ 1 บททั่วไป (จากทั้งหมด 138 มาตรา) ในรัฐธรรมนูญของสาธารณรัฐประชาชนจีน เขียนไว้ว่า "ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นประเทศสังคมนิยมเผด็จการ โดยประชาชนประชาธิปไตย โดยมีชนชั้นกรรมาชีพเป็นผู้นำ มีพันธมิตรกรรมกรและเกษตรกรเป็นพื้นฐาน ระบอบสังคมนิยมเป็นระบอบพื้นฐานของประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ห้ามองค์กรหรือบุคคลใดๆ ทำลายระบอบสังคมนิยม" (แปลจากภาษาจีนโดย นายกิตติ ปิลันธนดิลก)

โดยสรุปแล้วรัฐธรรมนูญที่ดีจะต้องเป็นไปเพื่อความอยู่ดีกินดีของประชาชน ความสงบสุขของสังคม ความเจริญรุ่งเรืองของชาติบ้านเมือง ต้องขจัดปัญหาการทุจริตคอร์รัปชั่น และการทุจริตคดโกงไม่เป็นธรรมในการเลือกตั้งทุกระดับของประเทศ ทำให้ประเทศชาติรุดหน้าและดำรงอยู่อย่างมีศักดิ์ศรีในสายตาของนานาประเทศ บนพื้นฐานของความร่วมมือและความเท่าเทียมกัน

หากรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฉบับใหม่ มีคุณลักษณะทั้ง 8 ประการนี้หรือมากกว่า ก็น่าจะเป็นรัฐธรรมนูญในอุดมคติ (IDEAL CONSTITUTION) ได้เลย ขอฝากความหวังอันสำคัญนี้ไว้กับสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ สภาร่างรัฐธรรมนูญ และประชาชนชาวไทยที่อยากเห็นการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้นทุกคน

รัฐธรรมนูญที่ดีควรเป็นอย่างไร

ความคิดเห็น