ก่อนอื่นต้องออกตัวก่อนว่า ไอ้ที่จะให้อ่านต่อไปนี้ เป็นสิ่งที่ผู้เขียนซนอยากเล่น เลยลองฝึกเอง เมื่อกว่าหกเดือนก่อนหน้านี้ เพราะเบื่อการออกกำลังกายแบบเก่าที่ทำอยู่ โดยฝึกแบบครูพลักลักจำเขามาอีกที จาก Clip คนนั้นคนนี้ ที่นั่นที่นี้ แล้วเอามาฝึกตามแบบคนตาบอดคลำช้าง เพราะฉะนั้นบางอย่างอาจไม่ตรงตามเคล็ดหรือตำรับวิชาโบราณ อาจปล่อยไก่ต่อหน้าผู้รู้ทั้งหลายได้

แต่เพราะเห็นว่ามันมีประโยชน์จากที่ ได้ลองฝึกแล้ว และอย่างน้อยในฐานะคนไทย นอกจากมวยไทยที่จะเริ่มเต๊ะต่อยกันไม่เป็นแล้ว ก็น่าจะเป็นดาบไทย อาวุธประจำชาติเอาไว้บ้างนะจ๊ะซิบอกให้

และหากมีผู้รู้ท่านได้มาอ่านแล้วเห็นว่าผิด จะช่วยแก้

จักเป็นพระคุณล้นพ้นกบาลอย่างยิ่งขอรับ

o   ดาบไทยสายต่างๆ

ก่อนที่จะเริ่มฝึกดาบ ผู้เขียนว่าเราน่าจะมาทำความรู้จักกับดาบกันเสียก่อนเป็นอันดับแรกดีกว่าว่าดาบไทยเรานั้นแบ่งออกได้เป็นสายอะไรบ้าง เพื่อประดับความรู้ และเพื่อทำความเข้าใจ

ซึ่งจากที่ผู้เขียนลองค้นดู พอแบ่งได้ดังนี้ครับ

อันนี้สุดแท้จะเรียกนะครับ แต่ผู้เขียนขอจัดหมวดไว้ในหมวดเดียวกัน เพราะมีต้นกำเนิดอยู่ในภาคเหนือ เหมือนกัน

จากข้อมูลที่ค้นได้ พบว่าดาบเหนือ พื้นฐานก็ไม่ได้แตกต่างอะไรกับดาบอื่นๆ มากนัก มีท่าแม่ไม้ หรือ สางคลุม ซึ่งเป็นการควงแบบเลข 8 ย้อนเกร็ด เลข 8 แนวนอนสลับซับซ้อนวนพันรอบตัว ทั้งซ้ายขวา หน้าหลัง บิดบัวบาน เกี้ยวเกล้า แทงวัน สีไคล ตกกลีบ แม่ฮายา ทอ ฯลฯ ทางดาบไม่ต่างจากดาบอาทมาตสายเหนือแต่อย่างใด

แต่ก็มีส่วนต่างอยู่ สิ่งหนึ่งที่เห็นชัดก็คือ ดาบที่เล็กและสั้นกว่าดาบทางภาพกลาง เพราะเน้นการปาด เฉือน ลดเลี้ยวชิงขุม ตัดข้อ ตัดเอ็น เป็นเลิศ

และอัตตลักษณ์อีกอย่างหนึ่งที่โดดเด็ดของดาบเหนือคือท่ารำดาบ จะเป็นการฟ้อนแบบทางเหนือ ลีลาท่าทางประกอบการตี ก็จะกระเดียดไปทางเจิ้งที่เป็นวัฒนธรรมท้องถิ่นทางภาคเหนือ

เคล็ดดาบใต้ แนวเหมือนดาบเหนือแต่เป็นแนวจ้วงและฟัน บนลงล่าง วิถีดาบและแนวแรง เป็นดั่งการเหวี่ยงลูกตุ้มเหล็ก จากปลายโซ่ตีเกี่ยวล้วง จ้วง แทง และกด ดาบปรปักษ์ได้เป็นอย่างดี

ตามเคล็ดวิชาเหนือและใต้ ครูบาอาจารย์ว่ากันว่าสางคลุมทางเหนือและควงทางใต้เป็นการแก้ทางกันไปในตัว

ดาบสายนี้จะเน้นการตีแบบไม่ควง ไม่วนดาบหรือจะเรียกว่าเป็นการวนข้างหน้าก็ได้ ใช้ข้อมือสะบัดตีอย่างรวดเร็วดั่งประกายไฟ ดูแทบไม่ทัน ครบ 12 ไม้ในอึดใจ ได้กลิ่นหวายซ้อมเหม็นไหม้ฟุ้งกระจายน่าตื่นตาตื่นใจ

ที่สำคัญ 12 ไม้นี้ เมื่อคล่องแล้ว กลับนำมาใช้ตีได้ทั้งอาวุธยาวและสั้น บางครั้งก็จะนั่งย่อง ๆ ยกดาบคุม ลด ล่อ ไปมา แล้วจึงโลน (กระโจน) เข้าฟัน 3-4 ไม้ ในครั้งเดียว ก็จะกลับหัวสนาม และเริ่ม ลด ล่อคลุมเชิงกันใหม่ ดูแล้วเพลงดาบ กลดาบลักษณะนี้น่าจะเป็นเพลงกระบี่อันสุดยอดเพราะใช้ข้อสะบัด ทำให้เกิดความเร็ว และแรง กว่าการควงดาบทั่ว ๆ ไปนับเป็นวิชาดาบที่น่าศึกษาอีกวิชาหนึ่ง

ผู้เขียนเองก็ไม่เคยเห็นเหมือนกัน ได้แต่อ่านมา แต่เข้าใจว่าน่าจะคล้าย หรือได้รับอิทธิพลของ Arnis ซึ่งเป็น Martial art ประจำชาติของฟิลิปปินส์ ที่เป็นเพลงดาบที่มีพื้นฐานมาจากกริช ที่ใช้กันแพร่หลายอยู่ในคาบสมุทรมลายูนั่นเอง

(หากใครสนใจลองไปหาดูด้วย google พิมพ์คำว่า arnis เจอแน่นอน)

เป็นของชาวบ้านไชว อ่างทอง จากข้อมูลพบว่า หัวเมืองรอบ พระนครศรีอยุธยา นั้นเป็นที่รวมพลของทัพที่เกณฑ์มาจากที่ต่าง ๆ มาตั้งค่ายสร้างเมือง อยู่จนกลายเป็นชุมชนมาจนปัจจุบันนี้ ที่บ้านไชว และในแถบใกล้เคียง เมื่อมีงานบุญ งานวัด งานแต่งงานสำนักดาบต่าง ๆ ในบริเวณนั้นจะมีการนำ นักดาบในสำนักมาร่วมงาน ตีดาบแข่นกันเองบ้างรำอวดกันบ้าง ตีดาบ รอขบวนบวชบ้างบางทีก็ร้องเชิญชวน เพื่อนต่างสำนัก มาประดาบกันพอเป็นที่ครื้นเครง และอวดสาว ต่างค่ายต่างสำนักกัน เลิกแล้วก็เป็นเพื่อนกันขอโทษขอโพยกันก็แล้ว

ดาบบ้านไชวนั้นมีความคล้ายคลึงดาบสายกรมหลวงชุมพร เป็นอย่างมาก ที่แตกต่างคือ ดาบบ้านไชว เน้นย่อต่ำมาก ๆ ถึงขั้นนั่งตีกันเลยที่เดียว และที่สำคัญการรำดาบของดาบบ้านไชวจะไม่รำเหมือนสำนักดาบทั่วๆ ไปไม่ขึ้นพรหมพอกราบรำลึกถึงครูบาอาจารย์เป็นเบื้องต้นเสร็จ ท่านก็จับดาบขึ้นรำเข้าไม้ลดล่อกรายดาบ เข้าหาปรปักษ์ตามกลดาบ เพื่อตีเลยทีเดียว

ดาบพุทไธสวรรค์ นั้นคือวิธีการต่อสู้ด้วยดาบ อันเป็นมรดกตกทอดมาจาก ทหารไทย ในสมัยรัตนโกสินทร์ ชื่อเรียกขานนั้นมาจากชื่อวัดไทย ที่ในสมัยอยุธยา ตั้งเป็นสถานฝึกสอน วิชาฟันดาบแห่งหนึ่งนั่นเอง และเป็นเพลงดาบที่คนรู้จักกันมากที่สุด

จากที่เห็นผู้เขียนขอฟันธงว่าเป็นของหน่วยทะลวงฟันเพราะเน้นการรุกและรับที่เป็นแนวเส้นตรง

วิชาอาทมาต  นับเป็นวิชาแห่งชายชาตรีนับเป็นนักรบที่สูงชั้นกว่านักรบที่สวมเกราะ เพราะขึ้นชื่อว่าชายชาตรีย่อมมีดีทั้งนอกแลใน คือมีวิชาการต่อสู้เป็นเลิศ คนเดียวอาจสู้คนได้เป็นร้อยอย่างเช่น องค์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช และ พระยาสีหราชเดโช (น้อย) ท่านวีระมหาเทพเป็นต้น

น่าเสียดายที่สรรพวิทยาอันสุดวิเศษคู่ชาติไทย ได้ถูกทำลาย สูญหายและถูกละเลยไม่เห็นความสำคัญไปหมดสิ้น ยังดีที่ยังมีผู้สืบทอดส่งต่อแม้อาจกล่าวได้ว่าอาจไม่สมบูรณ์ครบถ้วนนัก ก็ยังมีวิถีให้สืบค้น

จากข้อมูลระบุว่า มีสองสาย คือ

o   สายเหนือ

o   และสายใต้

เมื่อลองวิเคราะห์ดูแล้วน่าจะเป็นเช่นนี้ คือสมัยก่อน ทหารจะฝึกวิชาดาบพื้นฐานเหมือนกัน แต่จะแยกฝึกขบวนดาบหรือเพลงดาบเฉพาะตามต้นสังกัดที่ตนรับราชการอยู่ เช่น ทหารราบ หรือหน่วยทะลวงฟัน จะเน้นการทะลวงฟันรุกไปข้างหน้าเป็นหลักดังนั้น การเคลื่อนไหวถึงใช้พื้นฐานของการย่างเท้าแบบย่างสามขุม เมื่อบวกวิถีดาบหรือแม่ไม้ควงวนเป็นเลข 8 ทั้งแนวตั้ง แนวนอน แนวเฉียง ทำให้เกิดมรรค หรือวิถีแห่งดาบอย่างไม่รู้จบสิ้นเป็นอัศจรรย์ นี่น่าจะเป็นสายหนึ่ง

จากที่ผู้เขียนวิเคราะห์ ดาบอาทมาตสายเหนือนี้จะเน้นการบุกพิฆาตเป็นหลัก 

ส่วนอีกสายหนึ่งเป็นของหน่วยจตุรงคบาท หรือกองทหารรักษาเท้าช้าง ที่เน้นรักษาที่มั่นคือ เท้าช้างเป็นหลัก การเคลื่อนไหวจึงเป็นแบบสี่ทิศ แปดแฉก ที่เน้นวนอยู่กับที่เป็นหลัก แต่ก็สามารถฟันแบบหน่วยทะลวงฟันได้เช่นกัน แต่อาจไม่ดุดันเท่าพวกหน่วยทะลวงฟัน แต่รักษาที่มั่นเป็นเลิศ ดังนั้นเพลงดาบจะเน้นการทำอันตรายคู่ต่อสู้ให้บาดเจ็บมากกว่าจะพิฆาตให้ตาย อันนี้แหละที่เราจะฝึกกัน

o   เกล็ดเล็ก เกล็ดน้อยเกี่ยวกับดาบอาทมาต

อาทมาต, อาทมาฏ, อาตมาท, อาตมาต, อาทมารถ หรือ อาจสามารถ เป็นชื่อเรียกวิชาดาบแขนงหนึ่งของไทย เชื่อกันว่าตกทอดมาครั้งแผ่นดินสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ตั้งแต่ยังทรงมีพระอิสริยยศ เป็น พระอุปราชวังหน้ารั้งเมืองพิษณุโลก และตกทอดกันมาถึงผู้สืบทอดปัจจุบันจากในตัวเมืองพิษณุโลกนี่เอง

วิชาดาบแบบอาทมาต มีจุดเด่นอยู่ที่ความรวดเร็ว รุนแรง และเด็ดขาด สามารถสู้ได้เพียงคนเดียวต่อคู่ต่อสู้หลายคน มีท่ารุกเป็นท่าเดียวกับท่ารับ เมื่อคู่ต่อสู้ฟันมาจะรับและฟันกลับทันที ไม่มีอะไรตายตัว มีแม่ไม้ทั้งหมด 13 ท่า แต่ท่าที่ 13 นี้ ครูมักไม่สอนแก่ลูกศิษย์ ด้วยเกรงว่าศิษย์จะใช้ล้างครู ซึ่งแม่ไม้ทั้งหมดยังสามารถแตกแขนงออกเป็นลูกไม้ได้อีกจำนวนนับไม่ถ้วน ได้แก่

o   เสือลากหาง

o   พระรามแผลงศร

o   เชิญเทียนตัดเทียน

o   ฟันเงื้อสีดา

o   มอญส่องกล้อง

o   ช้างประสานงา และ กาล้วงไส้

o   ท่ายักษ์

o   หงส์ปีกหัก

o   สอดสร้อยมาลา

o   ฟันเรียงหมอน

o   ลับหอกลับดาบ

o   พญาครุฑยุดนาค

ซึ่งแม่ไม้ที่ถือว่าเป็นเด็ดขาด ได้แก่ หนุมานเหินหาว คือการกระโดดฟันที่ลำคอคู่ต่อสู้ภายในก้าวเดียว

มะพร้าวทิ้งดิ่ง คือ การกระโดดฟันที่ลำตัวคู่ต่อสู้ ใช้สำหรับคู่ต่อสู้ที่ป้องกันตัว

และ ไผ่พันลำ คือ การจู่โจมฟันที่แขนหรือข้อมือ เป็นต้น และมีท่าป้องกันตัวซึ่งเป็นท่าเบื้องต้นป้องกันทั่วทั้งตัวและเตรียมพร้อม จู่โจมอีก 3 ท่า ได้แก่ คลุมไตรภพ, ตลบสิงขร และย้อนฟองสมุทร

โดยหัวใจของวิชาอาทมาต มีเป็นคำกล่าวที่คล้องจองกันดังนี้

มีเรื่องต้องหนี

หนีไม่ได้ให้สู้

สู้ได้อย่าให้เจ็บ

เจ็บได้อย่าให้ตาย

ลักษณะของดาบแบบอาทมาต จะเป็นดาบสองมือ (ดาบคู่) ที่สั้นและมีน้ำหนักเบา มีความคล่องแคล่ว มีด้ามที่ยาวกว่าดาบปกติ เพื่อป้องกันข้อแขนและเส้นเอ็นของผู้ใช้ อีกทั้งสามารถใช้ผลักหรือดันคู่ต่อสู้ให้เสียหลักได้ รวมถึงใช้กระแทกกระทุ้งด้วย และด้านคมที่ต่อจากด้ามจะเป็นสันที่หนาและยาวใช้สำหรับรับ โดยไม่ใช้ส่วนคมดาบเพราะจะทำให้ดาบบิ่นชำรุดได้ง่าย ซึ่งหัวใจของดาบแบบอาทมาต มีเป็นคำที่คล้องจองกัน คือ

เขาฟันเราไม่รับ เขารับเราไม่ฟัน

จะฟันต่อเมื่อเขาไม่รับ

จะรับต่อเมื่อหลบหลีกไม่ทัน

เมื่อหลบหลีกไม่ทันก็ต้องรับ

หลายคนเมื่ออ่านมาถึงตรงนี้คงจินตนาการกันไม่ถูกว่ามันเป็นยังไงหว่า ไอ้เพลงดาบชุดนี้ ตกลงจะใช้สู้คนได้จริงหรือเปล่า เพราะขึ้นมาก็บอกให้หนีไว้ก่อนพ่อสอนไว้แล้ว ผู้เขียนขอฟันธงเลยครับว่าใช้ได้อย่างแน่นอน แถมน่ากลัวขนาด แม้นจะไม่เคยไปฟันกับใครมาก่อนเลยก็ตาม